دانشگاه فردوسی مشهد
جستارهای نوین ادبی
2783-252X
41
1
2008
04
20
ترکیبهای فعلی زبان روسی و نحوة بیان آنها در زبان فارسی
1
16
FA
احمدی ، شیخی
احمدی ، شیخی
manager7@um.ac.ir
10.22067/jls.v41i2.13196
«ترکیب واژه یا ترکیب واژگانی» مانند جمله از واحدهای اصلی نحو است که در زبان فارسی نیز همانند زبان روسی، اهمیت ویژهای در ساخت جمله دارد. ترکیب واژهها در زبان روسی از لحاظ ساختار به سه دسته تقسیم میشوند: ترکیبهای فعلی، اسمی و قیدی. در این مقاله تلاش شده است نحوة بیان ترکیبهای فعلی زبان روسی در زبان فارسی مورد بررسی قرار گیرد. این مقاله بر اساس ترکیبهای فعلی زبان روسی و ترجمههای آنها در زبان فارسی نوشته شده است.
https://jls.um.ac.ir/article_31767.html
https://jls.um.ac.ir/article_31767_f7ce27c3b08d6eb15ec6d3474e8fafcb.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
جستارهای نوین ادبی
2783-252X
41
1
2008
04
20
بررسی جایگاه زبان آرامی در دورة هخامنشی
17
28
FA
ایمانپور
ایمانپور
manager7@um.ac.ir
10.22067/jls.v41i2.13197
به دنبال شکل گیری امپراتوری هخامنشی توسط کوروش کبیر و گسترش آن توسط داریوش اول که از رود سند در هند تا رود نیل در مصر امتداد داشت، استفاده از یک زبان واحد و بین المللی برای ایجاد ارتباط با ایالات مختلف با نژادها و زبانهای متفاوت ضرورت یافت تا شاهان هخامنشی بتوانند پیامها و فرمانهای خود را به ملل تابعه منتقل و ابلاغ کنند. هر چند داریوش اوّل پس از غلبه بر مخالفان و شورشگران دستور نوشتن کتیبۀ بیستون را به سه زبان فارسی باستان، عیلامی و بابلی برای معرّفی اقدامات خود صادر کرد، با توجّه به اینکه تنها ایالات محدودی از امپراتوری، یعنی سرزمین پارس و قوم آریا، در مرکز و غرب ایران، عیلامیان در جنوب غربی ایران و بابلیان در جنوب بین النهرین با این زبانها آشنا بودند، لذا، داریوش دستور ترجمۀ این پیام را به زبان آرامی که در بخش وسیعی از امپراتوری به آن تکلّم می شد و قابل فهم بود، صادر و نسخه هایی را به سراسر امپراتوری ارسال کرد و پس از آن نیز بسیاری از فرمانهای سلطنتی و اداری به زبان آرامی تهیه و به ایالات ارسال می گردید. در این مقاله کوشش بر این است با استناد به بخشی از این اسناد باقیمانده از دورۀ هخامنشی ابتدا به تاریخ زبان آرامی و گستره و نفوذ آن در غرب امپراتوری، پیش از تشکیل امپراتوری هخامنشی، و بعد، با استناد به نوشته های باقیمانده در اقصی نقاط امپراتوری، به جایگاه و نقش آن به عنوان یک زبان رسمی در دورۀ هخامنشی پرداخته شود.
https://jls.um.ac.ir/article_31785.html
https://jls.um.ac.ir/article_31785_fd513cbb6ba826687593514cc73523dd.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
جستارهای نوین ادبی
2783-252X
41
1
2008
04
20
بررسی مشکلات یادگیری افعال حرکتی روسی برای فارسی زبانان(با تأکید بر ویژگی نمود فعل)
29
58
FA
ایزانلو
ایزانلو
manager7@um.ac.ir
10.22067/jls.v41i2.13198
مبحث افعال حرکتی درزبان روسی از جمله مباحث پیچیدهای بهشمار میرود که اکثر فارسی زبانان در آغازِ یادگیری این افعال و نیز گاهی در مراحل بالاتر فراگیری با دشواریهایی روبرو میشوند. این دشواریها اغلب در دو مرحله نمایان میشود: 1. فهم و درک معنای لغوی و دستوری افعال حرکتی روسی و چگونگی کاربرد آنها در خود زبان روسی؛ 2. مرحلة انتقال معنای افعال حرکتی از زبان روسی به فارسی در هنگام ترجمه. به نظر میرسد دلیل این دشواریها مربوط به تفاوتهایی است که به صورت کلی بین دو زبان ازنظر ویژگیهای ساختاری، معنایی و دستوری وجود دارد. دراین مقاله ضمن بررسی کلی چگونگی کاربرد افعال حرکتیِ بدون پیشوند، سعی شده است نقش معنایی و دستوری پیشوندهای فعلی در ترکیب با افعال حرکتی مورد تجزیه و تحلیل قرارگیرد. در ادامه مشکلات مربوط به کاربرد این گروه از افعال روسی برای فارسی زبانان مورد بررسی قرارگرفته و تناقضات موجود در زمینة چگونگی کاربرد افعال حرکتی روسی برای فارسی زبانان ریشه یابی شده است. در نهایت سعی شده راهکارهایی برای رفع و یاحداقل تقلیل مشکلات مربوط به کاربرد این گروه از افعال ارائه شود.
https://jls.um.ac.ir/article_31810.html
https://jls.um.ac.ir/article_31810_8dc16a81796542cbd67aa8a850939592.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
جستارهای نوین ادبی
2783-252X
41
1
2008
04
20
تأثیر فرهنگ در سبکهای غالب یادگیری ادراکی
59
73
FA
حسینی فاطمی ، پیشقدم
حسینی فاطمی ، پیشقدم
manager7@um.ac.ir
10.22067/jls.v41i2.13199
محقّقان بر این باورند که افراد در فرهنگهای مختلف برای یادگیری زبان از سبکهای ادراکی خاص بهره میگیرند. مقالة حاضر، براساس تحقیقی تجربی به شناسایی سبکهای غالب یادگیری ادراکی در بین زبانآموزان ایرانی میپردازد. نتیجة سالها تجربة آموزش نشان میدهد هنگامیکه هوش غالب خود را با سبک ترجیحی یادگیری همراه میکنیم برای یادگیری و کسب مهارتهای لازم در شرایط مطلوبتری قرار میگیریم. از اینرو برای تعیین رابطه فرهنگ و سبک غالب یادگیری از پرسشنامه رید (1987) که شامل 30 سؤال در شش زیرگروه سبکهای دیداری، شنیداری، حرکتی، لامسهای، انفرادی و گروهی است استفاده گردید. پس از محاسبه روایی و پایایی پرسشنامه، 400 نفر دانشجو که در دانشگاههای تهران و مشهد و برحسب دسترسی آسان در چهار رشته ادبیات انگلیسی، علوم انسانی، پزشکی و مهندسی تحصیل میکردند به سؤالات پرسشنامه پاسخ دادند. دادههای جمعآوری شده با استفاده از روشهای آماری آزمون t و تحلیل واریانس و نهایتاً آزمون شفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج زیر بهدست آمد:
الف) سبکهای غالب یادگیری در فرهنگ ایرانی، سبکهای لامسهای و حرکتی هستند؛
ب) تفاوت معناداری بین جنسیت، سن و سطح بسندگی و استفاده از سبکی خاص مشاهده نگردید. گرچه زنها به نسبت مردان از سبک شنیداری بیشتری بهره بردند.
https://jls.um.ac.ir/article_31834.html
https://jls.um.ac.ir/article_31834_7555193f186847af5b7059b9dc391282.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
جستارهای نوین ادبی
2783-252X
41
1
2008
04
20
اصول ساختواژی واژهسازی و واژههای نوساختة عمومی
75
94
FA
خرمایی
خرمایی
manager7@um.ac.ir
10.22067/jls.v41i2.13200
همواره مهمترین دغدغة فرهنگستان در دورههای مختلف، ساختن واژههای فارسی در دو حوزة عمومی و تخصّصی بوده است. فرهنگستان زبان و ادب فارسی (فرهنگستان سوم) واژهسازی را با حوزة عمومی آغاز کرد که ماحصل آن در «فرهنگ واژههای مصوب فرهنگستان: دفتر اول» آمده است. واژهسازی، چون متعلّق به ساختواژه است، قاعدتاً باید طبق اصول این حوزه انجام شود. در مقالة حاضر، ابتدا اصول ساختواژی واژهسازی به منزلة یک چارچوب تحلیل ارائه میگردد و سپس بر اساس آن، نمونهای از واژههای عمومیِ نوساختة فرهنگستان بررسی میشود تا میزان انطباق آنها با اصول واژهسازی مشخص گردد. بر این اساس، میتوان دلایل یا زمینههای پذیرش این واژههای نوساخته و عدم پذیرش برخی دیگر را دریافت. از آنجا که واژهسازی در حوزة عمومی اوّلین تجربة فرهنگستان سوم است، تحلیل دلایل یا زمینههای پذیرش یا عدم پذیرش در حکم نوعی محک این تجربه است و، به علاوه، نکات راهگشایی را نیز برای اقدامات و تجربههای آتی عرضه میکند.
کلید واژهها: فرهنگستان، واژههای نوساختة عمومی، اصولِ ساختواژیِ واژهسازی، پذیرش، عدم پذیرش.
https://jls.um.ac.ir/article_31856.html
https://jls.um.ac.ir/article_31856_c944bbac7c86ad4c650c2ef87278d740.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
جستارهای نوین ادبی
2783-252X
41
1
2008
04
20
واژه شناسی اجتماعی گویش گیلکی (مطالعۀ موردی: اصطلاحات خویشاوندی و جنسیّت)
95
110
FA
رضایتی کیشه خاله ، چراغی
رضایتی کیشه خاله ، چراغی
manager7@um.ac.ir
10.22067/jls.v41i2.13201
از آنجاکه در دهههای اخیر گویشهای ایرانی در جهت همگرایی با زبان فارسی به سرعت دستخوش تحول بودهاند، مطالعه و ثبت ویژگیهای اجتماعی آنها اهمیت بسیار دارد. از نتایج این مطالعات، علاوه بر شناخت خصوصیات منحصر به فرد این گویشها، میتوان در سیاستهای کلان اجتماعی و آموزشی، برنامهریزیهای زبانی و مطالعات تطبیقی گویششناسی سود جست.
این مقاله به بررسی جبنههای اجتماعی واژگان خویشاوندی و جنسیتی در گویش گیلکی رشت و نواحی اطراف آن میپردازد. گستردگی روابط و تعاملات خانوادگی، نامطبوع بودن خویشاوندی ناتنی، گستردگی و اهمیت چند همسری، و خانوادههای گستردۀ مردمَدار، از مسائل قابل تأملی هستند که در واژگان گیلکی بازتاب یافتهاند. همچنین واژگان و اصطلاحات گیلکی از نظر ارجاع و خطاب، کاربرد افعال در حوزۀ همسرگزینی، بخش کنایی و... با ارزشگذاری جنسیتی همراهاند.
https://jls.um.ac.ir/article_31884.html
https://jls.um.ac.ir/article_31884_c1a0a2e9b84644475d5e235959934bd0.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
جستارهای نوین ادبی
2783-252X
41
1
2008
04
20
مقولههای زبانی در علم صرف روسی
111
124
FA
زهرایی
زهرایی
manager7@um.ac.ir
10.22067/jls.v41i2.13202
در نتیجۀ مطالعۀ دستوری واژه در حوزۀ علم صرف روسی، دو نوع مقولۀ زبانی از یکدیگر متمایز میشوند. این دو مقوله عبارتند از: «مقولۀ دستوری» و «انواع لغوی-دستوری». تعیین مقولههای دستوری با استناد به یک سری خصوصیّات دستوریِ واژه انجام می پذیرد. زبان شناسان و دستور نویسان روس با لحاظ نمودن معیارهای متفاوت، مقولههای دستوری را به انواعی تقسیم میکنند. در تعیین انواع لغویدستوری، علاوه بر خصوصیّات دستوری، یک سری خصوصیّات لغوی و معنایی نیز در نظر گرفته میشوند. انواع لغوی-دستوری را در ارتباط با واژه ها باید یک مقولة درون طبقهای دانست که در درون اقسام کلمة مختلف مشخص میشوند.
https://jls.um.ac.ir/article_31906.html
https://jls.um.ac.ir/article_31906_db8396d930c28a77c2880d79888ff248.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
جستارهای نوین ادبی
2783-252X
41
1
2008
04
20
نقد مبانی فصاحت(رویکردی زبانشناختی)
126
136
FA
سیدی
سیدی
manager7@um.ac.ir
10.22067/jls.v41i2.13203
معیار فصاحت نزد بیشتر زبانشناسان و علمای بلاغت در زبان عربی مبتنی بر دو عنصر زبان و مکان بوده و به معیارهای درونی واژهها، نظم درونی، نوع حروف، همنشینی، همگنی، تنافر و قدرت تأثیر آن توجه نداشتهاند. البته علمای بلاغت با زبانشناسان در کارکرد واژه با هم اختلاف داشتند؛ یعنی زبانشناسان به سلامت و زیبایی واژه توجه داشتند، ولی علمای بلاغت به ترکیبها و روانی واژهها و سازگاری حروف و کلمات با هم عنایت داشتهاند.
https://jls.um.ac.ir/article_31929.html
https://jls.um.ac.ir/article_31929_f4af329bf243740d41df6e4f653839db.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
جستارهای نوین ادبی
2783-252X
41
1
2008
04
20
حفظ یک مادّه ساز باستانی در ساخت مجهول در زبان کردی
137
147
FA
کریمی دوستان ، ویسی
کریمی دوستان ، ویسی
manager7@um.ac.ir
10.22067/jls.v41i2.13204
در این مقاله نشان داده می شود که مادّة مجهول ساز -ya- که در ساختهای مجهولی ساختواژی در زبانهای ایرانی باستان به ریشة فعل افزوده می شود و مادّة مجهول تشکیل می دهد به صورتهایyâ- - وya- - در گویشهای کردی سورانی، اردلانی، کلهری، ایلامی و هورامی - باقیمانده است و وجود ساختهای مجهولی ساختواژی کردی به سبک و سیاق مجهول در زبانهای ایرانی باستان می تواند هم در زبانشناسی تاریخی و تحوّل زبان و هم در کمک به روشن شدن ماهیّت مجهول در سایر زبانهای ایرانی نو مانند فارسی مورد استفاده محقّقین قرار گیرد.
https://jls.um.ac.ir/article_31953.html
https://jls.um.ac.ir/article_31953_16377aa0ca3eecbf5acc0fea95dababb.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
جستارهای نوین ادبی
2783-252X
41
1
2008
04
20
«طعن» یا «آیرونی» در آثارمهدی اخوان ثالث
149
166
FA
مشرف
مشرف
manager7@um.ac.ir
10.22067/jls.v41i2.13205
طعن یا آیرونی یک آرایۀ ادبی و نوعِ خاصّی از بیان دوپهلو است که با ایهام و ابهام متفاوت است. این آرایه در آثار مهدی اخوان ثالث جلوهای خاص دارد و میتواند در شمار ویژگیهای سبکی او به شمار رود. هرچند آیرونی در ادبیّات فارسی پرکاربرد است، منتقدان کمتر به آن توجه نشان دادهاند. در مقالة حاضر انواع آیرونی و مظاهر آن در شعر مهدی اخوان ثالث بررسی میشود.
https://jls.um.ac.ir/article_31974.html
https://jls.um.ac.ir/article_31974_6db80a66a26a2b798508223665428ef0.pdf