TY - JOUR ID - 32312 TI - مقایسة «رویین تنی و چشم آسیب پذیر اسفندیار» در متن های فارسی میانه (پهلوی) و شاهنامة فردوسی JO - جستارهای نوین ادبی JA - JLS LA - fa SN - AU - فاتحی, اقدس AU - خوشحال دستجردی, طاهره AU - ابوالقاسمی, محسن AD - دانشگاه اصفهان AD - دانشگاه تهران Y1 - 2013 PY - 2013 VL - 45 IS - 2 SP - 25 EP - 59 KW - اسفندیار KW - رویین‌تنی KW - آسیب‌پذیری KW - متون پهلوی KW - شاهنامه DO - 10.22067/jls.v45i2.18911 N2 - رویین‌تنی اسفندیار پاکدین و رواج دهندة دین مزدایی که بنابر ادبیات ایران باستان و متن‌های پهلوی و شواهد ذکر شده در وِجَر کرد دینی و سپس تأکید بر آن در زند وندیداد، به همت و دُعای اشو زرتشت و تقدیم ناری مقدس به او صورت پذیرفته، دارای ریشه‌ای بنیادین در فرهنگ ایران باستان بوده و زیربنای آن بر اساس منطقِ باورپذیریِ دینی و اندیشه‌های مزدیسنایی استوار است؛ در هیچ یک از متون اوستایی و پهلوی زردشتی کمترین نشانی ازآسیب پذیری چشم اسفندیار وجود ندارد. رویین‌تنی اسفندیار نیز در شاهنامه ـ علی رغم آن‌که افسانة تیرگز و چشم اسفندیار از جلوة خاصی برخوردار است ـ مورد تردید است. می‌توان احتمال داد «داستان آسیب‌پذیری چشم اسفندیار» از طریق راویان و ناقلان سنت‌های شفاهی کهن ماوراءالنهر و خراسان بزرگ و سیستان که محل پرورش داستان های اساطیری و حماسی بود، رواج پیدا کرد و سپس به تدریج با تغییر و تحولات گوناگونی به صورت یک روایت حماسی مدوّن که مجزّا و مستقل از خدای‌نامه بود، انعکاس یافت و مأخذی مورد وثوق و قابل استفاده برای نویسندگان شاهنامه‌های منثور شد. این داستانِ منفرد به شاهنامة ابومنصوری و سپس از آن طریق و یا به صورت جداگانه در کنار سایر مآخذِ فردوسی به شاهنامه راه یافت. UR - https://jls.um.ac.ir/article_32312.html L1 - https://jls.um.ac.ir/article_32312_491c63ac93574608ac21c20cc5b7588a.pdf ER -