TY - JOUR ID - 42558 TI - نامة منظوم/ شعرنامه (ردیابی و نقد و تحلیل نامه‌های منظوم از آغاز شعر فارسی تا پایان قرن نهم) JO - جستارهای نوین ادبی JA - JLS LA - fa SN - AU - مستاجران, الهام AU - احمدی دارانی, علی اکبر AD - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی ، گرایش غنایی، دانشگاه اصفهان، ایران AD - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 55 IS - 1 SP - 105 EP - 143 KW - گونۀ ادبی KW - نامة منظوم KW - شعرنامه KW - مکاتبات منظوم KW - مراسلات نظمی DO - 10.22067/jls.2022.76147.1284 N2 - «نامۀ منظوم» که با نام‌های «شعرنامه»، «مکاتبات منظوم» و «مراسلات نظمی» نیز خوانده شده است، یکی از گونه‌های ادبی ناشناخته‌ای است که از ابتدای شعر فارسی نمونه‌های فراوانی از آن را در متون نظم و نثر می‌توان یافت. نامه‌های منظوم زیرگونه‌های دیگری چون: «تقاضانامه»، «معذرت‌نامه»، «تعزیت‌نامه»، «عنایت‌نامه»، «استغاثت‌نامه»، «شعرِ شکر»، «استمالت‌نامه» نیز دارد که در سراسر ادبیات فارسی پراکنده‌اند. در این پژوهش بر اساس مجموعه‌ای از نامه‌های منظوم که با در نظر داشتن قرینه‌هایی از لابه‌لای دیوان‌ها، تذکره‌ها و متون تاریخی فراهم آمده است، اغراض اصلی از سرایش شعرنامه‌ها چون تقاضا، مدح، سپاس، هجو، تهنیت و تسلیت به مخاطب، بیان شده است و سپس عناصر ساختاری و محتوایی نامه‌های منظوم که به اقتضای مطلب و با توجه به شرایط خاص، صورت‌های گوناگون به خود گرفته و قالب‌های گوناگون یافته است، نقد و تحلیل شده‌اند. یکی از وجوه اهمّیت این پژوهش معرفی گونۀ ادبیِ بسیار وسیعی است که در ضمن آن از یک سو می‌توان تمایزات و تشابهات زیرگونه‌های آن را برجسته کرد و از سوی دیگر مناسبات طبقات مختلف اجتماعی را که نامۀ منظوم را ابزاری برای ایجاد ارتباط در بین خود برگزیده بودند، نشان داد و از منظری تازه به این بخش از شعر فارسی نگریست. UR - https://jls.um.ac.ir/article_42558.html L1 - https://jls.um.ac.ir/article_42558_65a30227a7333c9667674a6f5ff6f1ef.pdf ER -