شاهنامه و علم مدیریت با تأکید بر هرم سلسله نیازهای مزلو

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه فردوسی مشهد- واحد بین الملل

2 دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

بررسی آثار ارزشمند حوزۀ ادبیات فارسی و پدید آوردن آثاری در ارتباط با ادب، سیاست، روان شناسی، فلسفه، و علوم نوپایی مانند مدیریت نشان دهندۀ این نکتۀ مهم است که ادبیات تنها به حوزۀ احساس و ذوق تعلق ندارد؛ بلکه میدانگاه وسیعی از تجربه های حسی مبتنی بر واقعیات عینی است. بیشتر نظریه پردازان علم مدیریت، در تعریف این واژه بر اصول سازماندهی، انگیزش، کنترل و برنامه ریزی تأکید کرده اند. در این جستار با بررسی اصول مدیریتی فردوسی در شاهنامه و تطبیق آن ها با هرم سلسله نیاز های مزلو- که یکی از مباحث مهم مدیریت علمی است - به این نتیجه رسیده ایم که فردوسی به میزان قابل توجهی با اصول مدیریتی آشنا بوده و کوشیده است امور را بر پایۀ این اصول و با توجه به نیازهای اساسی انسان سازمان دهی کند و بهترین تصمیم را متناسب با شرایط موجود به اجرا درآورد ، شایسته ترین افراد را به کار گیرد و با احاطۀ کامل بر اوضاع حاکم، این افراد را با توجه به نیازشان برانگیزد و با برنامه ریزی صحیح کنترل کند و آنان را در راستای اهداف کلی حکومت قرار دهد. دیدگاه های ممتاز و مدیریت برتر منش فردوسی، با توجه به ارتباط مستقیم و انکارناپذیر مدیریت و فرهنگ ملت ها می تواند الگویی قابل ملاحظه برای مدیران امروزی باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Shahname and Management Science With an Emphasis on Maslow's Needs Hierarchy Pyramid

نویسندگان [English]

  • Shirin Samsami 1
  • Mahdokht Pourkhaleghi Chatroudi 2
1 Ferdowsi University of Mashhad
2 Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

Introduction
An investigation into valuable works of Persian literature and works related to literature, politics, psychology, philosophy, and new sciences such as management indicates that literature does not just belong to the area of emotions and taste, but rather it covers a broad scope of sensory experiences based on objective facts.
Since Firdausi's Shahname is a proper context for researchers who are interested in interdisciplinary studies such as literature and management science, particularly human resources, researchers have sought to raise Firdausi's top management attitudes regarding the direct and undeniable relationship of management and culture and introduce it as a significant pattern for today's managers.
Methodology
Authors have selected descriptive-analytic method for the present study. Exploring some information related to four basic dimensions of management definition and investigation of Maslow's needs pyramid, some verses of Firdausi's Shahname which have had direct relation with raised principles have been selected as evidence to indicate in a scientific and documented way that Firdausi has had a notable attitude toward this new science.

Discussion
Given the richness of Persian literature, authors have always tried to match the agreed definition of management science from management scholars' point of view with Maslow's needs hierarch pyramid and Firdausi's management patterns in order to investigate the clear and effective relationship between literature and management. An investigation into Firdausi's Shahname indicates that governmental plans of Shahname kings have the scientific features of providence, continuity, flexibility, and time management. Governors' providence-based planning indicates the presence of strategies based on community's discretion which can reflect transformations in the form of a lasting process to achieve goals. The second principle is organization which is implemented through task division, delegation of authorityregarding the expertise of employer, organizational hierarchy and unity of command. In Shahname, everyone knows his/her responsibilities and governors can use existing sources in management system in a correct way. People are selected carefully and social levels are formed in a regular framework. Another principle which is particularly considered by Firdausi is motivation. This attitude is the result of Firdausi's attention to human resources. Respect to human is present all over Shahname. Shahname governors seek to create motivation in people, so that they in turn do their best for community's health. Every manager who wants to be successful in this area has to be aware of human needs. The best pattern in new science is Maslow theory which is matched with Shahname atmosphere. In Shahname, addressing people's primary needs is considered one of governmental tasks and their security as well as peace of mind is considered in kings' programs. Communication and a sense of belonging take place based on respect; so that popular people always want to be more than a simple member. Giving honor and self-confidence to subordinates and financial as well as spiritual rewards are strategies used to increase people's motivation. The last principle is control. This process is associated with ensuring that activities done are matched with planned objectives. Shahname kings continuously get information about their territories. They research about reports received and deal with violators firmly and without bias. Supervision is followed seriously and directly or indirectly based on the time and place. This principle is so important for the kings that sometimes they act themselves to collect information and collected information is never useless. It should be noted that supervision is more focused on close relatives and this is a management advantage in Shahname. These methods lead to fostering of people's potential talents and characters such as Zal, Rostan, Siavash, Piran , and Aghrirath who prefer group benefits to their own live happily and with pride. Firdausi pays attention to other issues such as consultation with wise people, public justice, correct selection based on qualifications along with avoidance of gossipers who lack knowledge and flexibility in order to make his ideal land.
Conclusion
Firdausi has the following pattern in his management strategies:
- Managers should be long-sighted and provident people who see tomorrow from now and who have a broad scope of attitudes.
- They should avoid giving big tasks to small and ignoble people and ask help from efficient and noble people. When the works are done by experts, Gods blesses appear and when works are done by inexperienced and infidels chaos will spread all over the world.
- Social security is due to social justice that can be achieved by having fair and regulated managers at top of organizational pyramid.
- Employees' motivation should be increased in order to perform organizational works better. Fair and thoughtful rewards will lead to better attitudes toward manager and can help in achieving organizational goals.
- Manager's attention to individuals' needs guarantee his success in achieving objectives.
- If managers don’t respect active, freethinking, religious,, and faithful people – even if they don’t agree on some matters- and don’t avoid those who are greedy for office, they won't be able to improve their organizational system.
- They shouldn’t ignore their subordinates, but rather they should respect all human beings as active members.
- They should believe that improvement of knowledge level and wisdom of staff will bring national dignity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Firdausi's Shahname, management science
  • Planning
  • Organization
  • Control
  • Motivation
  • Maslow
اتکینسون، ریتا ال. و دیگران. (1385).  زمینۀ روان شناسی هلیگارد. ترجمۀ محمدنقی براهنی و دیگران. تهران: رشد. چاپ اوّل.
احتشام، مرتضی. (1355).  ایران در زمان هخامنشیان، تهران: کتاب‌های جیبی. چاپ اوّل.
ایران نژاد پاریزی، مهدی.  (1385). اصول و مبانی مدیریت در جهان معاصر، تهران: انتشارات مدیران، چاپ اوّل .
پورخالقی چترودی، مه دخت.  (1387 الف). درخت شاهنامه (ارزش های فرهنگی و نمادین درخت در شاهنامۀ فردوسی)، مشهد: به نشر. چاپ دوم.
پورخالقی چترودی، مه دخت.  (1387ب). «راز دوازده درخت سرو (یک پرسش و یک پاسخ حکیمانه ونمادین شاهنامه)». فصلنامة پاژ (ویژه‌نامة پاژ ). سال اوّل. شمارة اوّل. بهار 1387، صص 163- 143.
پیرس و رابینسون. (1392). برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک. ترجمۀ سهراب خلیلی شورینی. تهران : یادوارۀ کتاب، چاپ هفتم.
تقوی دامغانی، رضا.  (1380). نگرشی بر مدیریت اسلامی. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. چاپ سوم.
خافی، مرضیه. (1391). «مقاله شناسی توصیفی- انتقادی فردوسی و شاهنامه از سال1371-1380». رسالۀ دکتری، راهنما : محمد جعفر یاحقی. دانشگاه فردوسی مشهد.
دفت، ریچارد.  (1377). تئوری و طراحی سازمان. ج2. ترجمۀ علی پارساییان و سید محمد اعرابی. تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی، چاپ هشتم .
رابینز، استیفن.  (1386). مبانی رفتار سازمانی. ترجمۀ علی پارساییان و سید محمد اعرابی. تهران، فرهنگی. چاپ نوزدهم.
راشد محصل، محمدرضا. (بی تا). «نشانه هایی از آیین های ابتدایی در حماسۀ ملی». سیمرغ. سال اوّل. شمارۀ اوّل. صص 31-27.
رحمان سرشت، حسین.  (1384). راهبردهای مدیریت. تهران: فن و هنر. چاپ اوّل.
رضاییان، علی.  (1390). مدیریت رفتار سازمانی. تهران، سمت. چاپ یازدهم.
سعادت، اسفندیار.  (1390). مدیریت منابع انسانی. تهران : سمت. چاپ پانزدهم.
سیّدیزدی، زهرا.  (1387). «مقاله شناسی توصیفی- انتقادی فردوسی و شاهنامه بر اساس فهرست مقالات ایرج افشار تا پایان دفتر پنجم 1370». رسالۀ دکتری، راهنما: محمد جعفر یاحقی. دانشگاه فردوسی مشهد.
شعاری نژاد، علی اکبر. (1390). روان شناسی عمومی انسان برای انسانی برخوردار از طبیعت چندگانه. تهران: اطلاعات. چاپ اوّل.
شولتس، دوان.  (1362). روان شناسی کمال. ترجمۀ گیتی خوشدل. تهران: نو. چاپ اوّل .
شولتس، دوان  (1387). نظریه های شخصیت. ترجمۀ یوسف کریمی. تهران : ارسباران. چاپ چهارم.
صافی، احمد.  (1380). سازمان و مدیریت در آموزش و پرورش. تهران: ارسباران، چاپ سوم.
صمصامی، شیرین و پورخالقی چترودی، مه دخت. (1392). «شاهنامه و مدیریت اقتضایی». بهار ادب. سال ششم. ش22. زمستان. صص213-191.
فردوسی، ابوالقاسم.  (1386). شاهنامه. به کوشش جلال خالقی مطلق. تهران: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی(مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی). چاپ اوّل و سوم.
فری من، ادوارد؛ استونر، جیمز.  (1375).  مدیریت. ترجمۀ علی پارساییان و سید محمد اعرابی. ج1. تهران : بازرگانی. چاپ اوّل.
فیزی، دیاناسی. (1384). مدیریت اقتضایی متناسب با فرهنگ های سازمانی. ترجمۀ ناصر میرسپاسی. تهران : میر. چاپ اوّل.
فیضی، طاهره.  (1382). مبانی سازمان مدیریت. تهران: پیام نور. چاپ پانزدهم.
کاتلر، فیلیپ.  (1385). دایره ‌المعارف بازاریابی از A تا Z. ترجمۀ عبدالحمید ابراهیمی، هرمز مهرانی و احمد درخشان. تهران: همای دانش. چاپ اوّل.
کزّازی، میرجلال الدین.  (1390). نامۀ باستان. تهران : سمت. چاپ هفتم.
ماری جو، هچ. (1389). تئوری سازمان. ترجمۀ حسن دانایی فرد. تهران: افکار. چاپ اوّل.
مزلو، آبراهام.  (1372). انگیزش و شخصیت. ترجمۀ احمد رضوانی. مشهد : به نشر. چاپ اوّل.
مزلو، آبراهام  ( 1367). روان شناسی شخصیت سالم. ترجمۀ شیوا رویگریان. مشهد: گلشایی.
محمدی ملایری، محمد.  (1382). تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی. ج5. تهران: توس. چاپ اوّل.
مورهد، گریفین.  (1358). رفتارسازمانی. ترجمۀ سید محمد الوانی و غلامرضا معمارزاده. تهران: مروارید. چاپ یازدهم.
میرابی، وحیدرضا.  (1382). مدیریت  (مبانی و استراتژی). تهران: شهرآشوب. چاپ دوم.
ویتن، وین. (1383). رو ان شناسی عمومی. ترجمۀ یحیی سیدمحمدی. تهران: روان. چاپ پنجم.
هرسی، پال؛ بلانچارد، کنت.  (1382). مدیریت رفتار سازمان. ترجمۀ علی علاقه بند. تهران : امیرکبیر. چاپ بیست و یکم.
هونکه، زیگرید.  (1370). فرهنگ اسلام در اروپا. ترجمۀ مرتضی رهبانی. تهران: فرهنگ اسلامی. چاپ سوم.
هیکس، هربرت جی. (‌‌1372). تئوری های سازمان مدیریت. ترجمۀ گوئل کهن. تهران : اطلاعات. چاپ ششم.
یارشاطر، احسان و دیگران.  (1380). تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان. ترجمۀ حسن انوشه. جلد 3. تهران : امیرکبیر. چاپ سوم.
یوسفی، غلامحسین.  (1356). برگ هایی در آغوش باد  (مجموعه ای از مقاله ها، پژوهش ها، نقدها و یادداشت ها). تهران : توس. چاپ اوّل.
CAPTCHA Image