نقد نسخ تاریخ بیهقی با تکیه بر آرایش واژگانی و اقتضای حال

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسنده

دانشگاه تهران

چکیده

از آنجا که آرایش واژگانی در تاریخ بیهقی برخلاف نثر امروز بسیار منعطف است و نیز گاه بنا بر اقتضای حال تغییر می‌کند، می‌توان از آن به عنوان ابزاری بسیار ویژه در تصحیح انتقادی متن بیهقی و متون نظیر آن که آرایش واژگانی منعطف دارند بهره برد. برای این منظور ابتدا باید ساختار جمله‌ای را که از حیث آرایش واژگانی در دو نسخه متفاوت ‌است، تعیین کرد و با آمارگیری در کل متن به آرایش واژگانی معیار برای آن جمله پی برد، ضمن این که باید اقتضائات حال را نیز در نظر آورد و آن گاه تصمیم گرفت که ساخت جمله در کدام نسخه به شیوة معمول نویسنده یا به اقتضای حال نزدیک‌تر است. این شیوه در تصحیح انتقادی تاکنون لااقل به شکل رسمی سابقه نداشته است. برای نشان دادن کاربرد آرایش واژگانی در تصحیح انتقادی، نمونه‌هایی از جملات در چاپ یاحقی و سیدی با چاپ فیاض مقایسه خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critique on Different Manuscripts of Tarikh-e Beyhaghi Focusing on Word Order and Expediency

نویسنده [English]

  • Leila Seyedghasem
چکیده [English]

Unlike modern prose, the prose of Tarikh-e Beyhaghi is highly flexible and at times varies based on the expediency factor; hence, it can be used as a very special tool in critical recension of Beyhaghi’s text and those with similar characteristics. To this end, the structures of those sentences different in two editions are determined; then by calculating the frequencies of those structures in the whole text, normal word orders are recognized. Expediency factor is also taken into account at the same time. This enables us to decide which sentence structure is closer to the normal style. This method of critical recension is unprecedented. To demonstrate how word order can be employed, we extract some sentences from Yahaghi and Seyyedi editions and compare them to that of Fayyaz

کلیدواژه‌ها [English]

  • Word order
  • editing manuscripts
  • Tarikh-e Beyhaghi
  • Yahaghi and Seyyedi edition
  • Fayyaz edition
CAPTCHA Image