انعکاس داستان آفرینش آدم / انسان در برخی از متون ادب عرفانی فارسی (تا قرن نهم)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

فردوسی مشهد

چکیده

داستان آفرینش آدم/انسان یکی از مهم‏ترین موضوعاتى است که بخش‏هاى زیادى از آثار دینى و غیر دینى را به خود اختصاص داده است. در این آثار، به مطالبى از این نوع، فراوان برمى‏خوریم که آدم/انسان چگونه آفریده شد، چرا آفریده شد، چرا بر روى زمین جاى گرفت و در میان دیگر موجودات، چه جایگاهى دارد. هریک از اسطوره‏هاى کهن، آثار آیینى و دینى و آثار ادبى و عرفانى کوشیده‏اند به گونه‏اى به این پرسش‏ها پاسخ دهند. در آثار ادب عرفانى فارسى این نگرش حاکم است که نخستین آفریدۀ انسانى، آدم است و آفرینش او نیز به صورت مستقیم از خاک انجام مى‏گیرد. در این آثار، دربارۀ چگونگى گردآورى این خاک و سپس آماده کردن آن براى فراهم آوردن گِل قالبِ آدم، فراوان سخن گفته اند‏ و هر یک برداشت خاص خود را ارائه کرده‌اند که در این نوشتار بدان ها اشاره شده و هریک مورد بررسی قرار گرفته است. در بررسی نهایی آشکار می‌شود که آثار ادب عرفانی فارسی، ضمن آن که در این زمینه از قرآن تأثیر پذیرفته‌اند، بیش از آن - احتمالاً از طریق روایات اسرائیلی که وارد احادیث و متون تفسیری اسلامی شده اند – تحت تأثیر روایت یهودی آفرینش بوده اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Traces of the Creation Story of Adam/Human Being in Persian Mystical Works (up to 9th c. A.H)

نویسندگان [English]

  • Mohamad javad Mahdavi
  • Mohammad Javid Sabbaghian
  • Javad Mizban
چکیده [English]

The creation of Adam/human being is one of the most important and ubiquitous subjects in different religious and non-religious works. Among the questions which can repeatedly be found in such works are: How was Adam/human being created? Why was he created? Why was he placed on the earth? What is his status among the other creatures? Old rituals, religions, literary and mythical works have tried to answer these questions in their own ways. In Persian mystical works the prevailing point of view is that the first human being is Adam who was directly created from the soil. In these works we may read a lot about the way the soil was gathered and prepared for creating Adam’s body. Different interpretations have been offered in different works. The present research discusses these points of view. In the final analysis, it is revealed that Persian mystical literature has been influenced by the Quran and the Judaic accounts of the creation stories.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Adam’s creation
  • the Quran
  • Torah
  • Persian mystical works
CAPTCHA Image