%0 Journal Article %T ساختار شناسی خان های رستم و تارئیل %J جستارهای نوین ادبی %I دانشگاه فردوسی مشهد %Z 2783-252X %A واحددوست, مهوش %D 2015 %\ 10/23/2015 %V 48 %N 3 %P 1-32 %! ساختار شناسی خان های رستم و تارئیل %K شاهنامه %K پلنگینه پوش %K رستم %K تارئیل %K هفت و ده خان %K ساختارشناسی %R 10.22067/jls.v48i3.55596 %X با تعمق در نام حماسۀ پلنگینه پوش اثر شوتا روستاولی ، به طور ضمنی، این حماسه در ارتباط با شاهنامۀ فردوسی قرار می گیرد؛ زیرا در شاهنامۀ فردوسی رستم زرهی از پوست پلنگ یا ببر دارد و همچنین پلنگینه پوشی به کیومرث اسناد داده شده است. تارئیل پهلوان بنیادین حماسۀ پلنگینه پوش نیز جامه ای از پوست پلنگ بر تن دارد که یادآور جامۀ کیومرث در شاهنامه و ببر بیان رستم، پهلوان بنیادین شاهنامۀ فردوسی است. در این جستار نخست حماسۀ پلنگینه پوش معرفی می شود، پس از آن با بحث و بررسی و مقایسۀ عناصر هفت خان رستم و ده خان تارئیل با در نظر گرفتن جابجایی، شکست و دگرگونی در اسطوره ها، به این پرسش پاسخ داده می شود که بر اساس الگوهای پیشنهادی ساختارگرایان،  عناصر خان های تارئیل در حماسۀ پلنگینه پوش شوتا روستاولی چه وجوه اشتراک و چه تفاوت هایی با عناصر خان های رستم در شاهنامۀ فردوسی دارد،. در ضمن نماد های شخصیت (قهرمان) و لباس و نام شخصیت، مکان، نبرد با حیوانات، موجودات شریر (ضدّ قهرمان)، یاریگران، عزیمت، تشرّف و... در این جستار مورد توجه است. نتیجۀ تحقیق نشان می دهد که ساختار هفت خان تارئیل پیچیده تر از هفت خان رستم است زیرا سفر خانی تارئیل در طِیّ چند سفر مقدماتی و اصلی انجام می گیرد. سفر خانی رستم به صورت خطی مستقیم از یک نقطه شروع و در یک نقطه پایان می پذیرد؛ ولی سفر خانی تارئیل به صورت دایره وار از نقطه ای که سفر خانی شروع شده، در همان نقطه نیز به پایان می رسد. رستم با نجات کاووس به هدف خود می رسد، ولی تارئیل با نجات نستان هنوز به مرحلۀ تشرّف نرسیده است. از این رو دو سفر دیگر نیز باید انجام گیرد: 1) سفر به سرزمین تازیان و سپاس گزاری از یاریگر خود و سپس بازگشت به وطن و رسیدن به پادشاهی (مرحلۀ تشرّف) که  آخرین خان وی است. ده خان تارئیل ژرف ساخت عرفانی دارد، در کل، حماسۀ پلنگینه پوش از نوع حماسه های عرفانی مانند حماسۀ گیل گمش است؛ زیرا عشقی عرفانی ساختار کلّی حماسۀ پلنگینه پوش را تشکیل می دهد و سفر خانی چندمرحله ای تارئیل نیز بر محوریت عشق نمادین زنی است که ده خان تارئیل را رقم می زند. در صورتی که محوریت عشق در هفت خان رستم حبّ وطن و عشق به ایران-زمین است. %U https://jls.um.ac.ir/article_34085_efef4d0f88a8ca45e74f3940f1f81b47.pdf