نکته ای نو در بارة شاعری کهن(تخلّص پنهان سنایی)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

• چمن آرا چمن آرا
• علی حسن سهراب نژاد

10.22067/jls.v42i2.4182

چکیده

ابوالمجد مجدود بن آدم، سنایی غزنوی، شاعر دوران ساز و صاحب سبک قرن پنجم و ششم، متخلّص و مشهور به سنایی است. او با توجّه به پیچیدگیهای خاصّ ذهنی خود و شرایط و ویژگیهای منحصر به فرد عصری که می‌زیسته است، دست به نوآوریهایی از لحاظ سبکی و معنایی زده که امروزه از او به عنوان شاعری صاحب سبک و کسی که توانسته است دورانی جدید(پدر شعر عرفانی) از ادبیّات ایران را رقم بزند، نام برده می‌شود. هرچند از زندگی پر رمز و راز او اطّلاعات کمی در دست است، با به دست دادن نشانه‌هایی، می‌توان به واقعیّتهای زندگی این شاعر نام آور نزدیک تر شد. بسامد واژگانی، تأکید، تکرار و اصرار بر آوردن واژة" رهی" به‌عنوان نام شاعرانه‌ یا تخلّص پنهان سنایی که در سرتاسر اشعار او به صورتی معنادار وجود دارد، نشانه‌ای ویژه در شناخت او، همچنین نشانه‌ای از ساختی نوین(تخلّص پنهان) در شعر آن دوران است که می تواند برای پژوهشگران، در بررسیهای تازه‌تر روی اشعار او مفید باشد.
او خود را رهی و رهین، بنده، غلام و دربان درگاه حضرت دوست نامیده است و شاید به همین مناسبت، "رهی" را برای تخلّص پنهان خویش برگزیده و در بطن بسیاری از آثارش آورده است. این پژوهش با مطالعه در اشعار او(دیوان اشعار- حدیقة الحقیقة و طریقة الشریعة) به کشف و تفسیر بیشتر این موضوع می پردازد.
کلید واژه‌ها: سنایی غزنوی، تخلّص پنهان، رهی.

---

عنوان مقاله [English]

A new fact about an ancient poet

نویسندگان [English]

• B. Chamanara B. Chamanara
• Ali Sohrabnezhad

چکیده [English]

Abolmajd Majdod Ebn Adam, called Sanaei Gaznavi, is an epoch maker and owner of a distinct style living in the 6th and 7th centuries. Due to his complex mind and the specific circumstances in which he lived, Sanaei attained innovative semantic and stylistic achievements which made him known as a poet with a unique style, and an imitator of Persian mystic poetry. Even though we know very little about his life, his use of the hidden pseudonym Rahi, which is so frequent in his poetry, provides the reader with a clue to his personality. This paper is an attempt to reveal this secret.

Keywords: Sanaei Ghaznavi, Rahi.