تحلیل فرمالیستی زبان عرفانی: لوازم و عواقب آن

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

چکیده

بررسی زبان عرفان، همواره یکی از پژوهش هایی است که از آغاز تکوین عرفان اسلامی و در سیر تکاملی آن همواره در کانون توجّه محقّقان قرار داشته است. پس از بالندگی نظریّه پردازی در قرن بیستم و پیدایش نظریۀ فرمالیسم، به جهت قدرت تحلیلی و علمی این نظریّه، بسیاری از پژوهشگران به کاربست نظریۀ فرمالیسم در حوزه های مختلف رغبت نشان دادند. امّا از آنجایی که نظریّة فرمالیسم اساساً در پی تبیین ادبیّات و کشف ساز و کارهای برجسته سازی کلام به طور عام است، در این اواخر شاهد به کارگیری این نظریّه در بخش‌های مختلف ادبیّات و قلمرو عرفان اسلامی هستیم. کاربست این دیدگاه در حوزۀ عرفان پژوهی چندان دقیق و کارآمد نبوده و به نادیده گرفتن حقایقی منجر شده که در کارایی این دسته از تحقیقات عرفانی خدشه وارد کرده است. این مقاله بر آن است ضمن تبیین خاستگاه فکری این نظریّه و ارایۀ ملزومات تحلیلی آن، کاربست این نظریّه را به طور خاص در حوزۀ عرفان پژوهی نقد و تحلیل کند. روش به کار گرفته شده در این تحلیل، بنا به ضرورت، روش ساختارگرایانه است؛ روشی که ضمن تحلیل جزء به جزء عناصر یا نشانه ها در پی کشف سازوکارهای تألیف عناصر و ساخت گزاره هاست.
کلیدواژه‌ها: زبان عرفانی، نظریۀ فرمالیسم، یاکوبسن، تجربه و تعبیر عرفانی، گزاره .

عنوان مقاله [English]

A Formalistic Analysis of Mystical Language Foundations and Outcomes

نویسندگان [English]

  • sayyed Ali Asghar Mir-Bagheri Fard
  • masood Algooneh Juneghani
چکیده [English]

Mystical language has always been one of the most prominent fields of investigation since the very beginning of its evolution. It has also been taken deep into account not only by the mystics, but also by the researchers concerned. After the flourishing of theorising in the 20th century, and the emergence of the theory of Formalism, due to its analytical and scientific strength, many researchers expressed interest in using the Formalism theory in various fields. Hence, a formalistic analysis of mystical language might be able to show how language functions in specific fields including Islamic mysticism. Though clear-cut and scientific it is, formalistic analysis of mysticism in-deliberately closes its eyes upon a multitude of facts. Ignoring such facts, in turn, might lead to a lack of understanding of what mysticism actually is, and therefore reduces it to a mere linguistic phenomenon. This article tries to have a basic understanding of what formalists might call literariness along with a critical analysis of its application in the field of mysticism. Essentially, the methodology applied here is of a structural nature. This methodology focuses upon the single components of language and tries to find out how such components constitute a meaningful proposition in a mystical context, accordingly.

Key words: Mystical language, theory of Formalism, Jacobsen, mystical experience and interpretation, proposition.

CAPTCHA Image