TY - JOUR ID - 40436 TI - خـاطـره‏‌نامه‏‌های فــارسـی گونه‌‏ای رایج در میانِ زندگی‌‏نوشت‎های شخصیِ خاطره‏‌سرشت JO - جستارهای نوین ادبی JA - JLS LA - fa SN - AU - شمشیرگرها, محبوبه AD - استادیار سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ‏ایران، گروه پژوهش‌‏های ایران‏‌شناسی و اسلام‌‏شناسی Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 54 IS - 2 SP - 80 EP - 107 KW - خودسرگذشت‎نامه‏‌ها KW - خاطرات KW - اسناد تاریخی KW - انواع ادبی DO - 10.22067/jls.2021.68758.1040 N2 - زندگی‎نوشت‎های فارسی در مفهومی کلی، انواع نوشتارهای مشتمل بر روایتی واقع‏‌گرایانه از زندگی ایرانیان را دربرمی‌‏گیرد که با بیش از یک‌‏ونیم قرن سابقه، گستره آن همچنان رو به فزون است. می‏‌توان در کلی‏‌ترین تقسیم در راستای شناخت گونه‌‏های فرعی زندگی‎نوشت‎های شخصی، انواع حاصل از شیوه خاطره‎نویسی را مشتمل بر «تک‌‏خاطره»، «مجموعه تک‏‌خاطرات»، «خاطره‌‏نامه»، «اتوبیوگرافی» و «وقایع‎نامه شخصی» دانست که شناخت خاطره‏‌نامه‌‏ها و طبقه‌‏بندی گونه‌‏های آن، موضوع نوشتارِ پیش رو است. «خاطره‏‎نامه» (memoir) ‏نوعی زندگی‏نوشتِ شخصیِ خاطره‎سرشت است که به شرح مکتوب فرد درباره تنها بخشی برجسته از زندگی و تجربیاتش اختصاص دارد. خاطره‌‏‏‏‏‏‏‏نامه‏‌ها اغلب از سوی افراد مشهور، سیاستمداران، نظامیان ‏و صاحبان حرفه‌‏های اثرگذار به نگارش درمی‌‏آیند. در خاطره‏‌نامه‏‏ ترتیب خطی زمان و پیوستگی رویدادها در بافتی سلسله‌‏وار رعایت می‎شود و در شکل موفق آن با قوس احساسی و شخصی همراه است. شباهت میان این نوع نوشتاری و اتوبیوگرافی چنان است که حتی در غرب نیز وجوه تمایز آن‌ها به‌درستی شناخته و رعایت نمی‌‏شود؛ درحالی‌که منتقدان تأکید دارند که در اتوبیوگرافی، نویسنده، هدف است؛ حال آنکه در خاطره‏‎نامه، هدف، نه شخص نویسنده، بلکه رویداد/رویدادهای پیرامونیِ اوست. برجستگی نقش اجتماعی خاطره‏‎نامه در مقایسه با اتوبیوگرافی و قصد آن در ترسیم رویداد، دوره، گروه یا طبقه‌‏ای خاص موجب شده تا عمده خاطره‌‏نامه‌‏نویسان از شخصیتی تاریخی‌‏اجتماعی برخوردار باشند. مقاله پیش رو در پی ملاحظه صدها زندگی‏‌نوشت، به بازشناخت، معرفی، بیان ویژگی‏‌های برجسته این نوع و ذکر مصادیقی از آن اختصاص یافته است. UR - https://jls.um.ac.ir/article_40436.html L1 - https://jls.um.ac.ir/article_40436_1ac6705fc4daf85332dafe3c58176d31.pdf ER -