شعر سنایی در لغت نامة دهخدا

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسنده

دانشگاه هرمزگان

چکیده

این مقاله، دو مسالة اصلی دارد: نخست برای تعیین جایگاه شعر سنایی در تکوین لغت نامۀ دهخدا به بررسی زبانی شاهد مثال هایی پرداخته ایم که مؤلفان لغت نامه از شعر سنایی انتخاب کرده اند. در این میان موارد زیادی یافت شد که شعر سنایی تنها شاهد مثال است و وجود یک کلمه یا تعبیر کاملاً وابسته به شعر سنایی است. در این بخش هم کلمات و ترکیبات زبان رسمی وجود دارد و هم کلماتی که مربوط به جغرافیای خیال هستند و به احتمال زیاد برساختة خود سنایی‌اند. علاوه بر این، برخی اشعار سنایی در لغت نامه به‌عنوان نخستین شاهد مثال ثبت شده اند. از آنجا که مؤلفان لغت نامه در ثبت شاهد مثال ها غالباً ترتیب تاریخی را رعایت کرده اند، این موارد هم جایگاه شعر سنایی را در تکوین لغت نامه آشکار می کند. دیگر شاهد مثال های سنایی در لغت نامه نیز به حیث کمیت و کیفیت اهمیت خاص خود را دارند. مسألة دوم مقاله، مقایسة نسخه شناسانۀ شاهد مثال های لغت نامه با نسخة خطی نویافته ای از حدیقه است که در دسترس مصححان قدیمی حدیقه و یا مؤلفان لغت نامه قرار نداشته است. این مقایسه نشان می دهد که اصلاح شاهد مثال های موجود در لغت نامه بر اساس چاپ های جدید تا چه میزان ضروری است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sanai's Poems in Dehkhoda Dictionary

نویسنده [English]

  • najmeh dorri
چکیده [English]

This article deals with two main issues: firstly, it investigates the status of Sanai's poetry in the development of Dehkhoda Dictionary. To achieve this end, examples cited from Sanai's poems by the authors of Dehkhoda Dictionary have been examined. The study reveals that in quite a good number of cases, Sanai's poems have been the exclusive source for the borrowed examples and the dictionary has heavily relied on them. This includes formal lexical items as well as the words belonging to the poet’s “imaginary geography” which seem to have been uniquely coined. Furthermore, some of Sanai's poems in Dehkhoda Dictionary were among the first established and documented evidential examples. Since the authors of Dehkhoda Dictionary observed a chronological order in recording the examples, it further delineates the status of Sanai's poetry in the development of the dictionary. The rest of the examples from Sanai have the same importance in terms of quantity and quality. The second focus of this article is a comparison between the original version of evidential examples in Dehkhoda Dictionary and a newly discovered manuscript of Hadiqa which was not available to the previous revisers of Sanai’s work or the authors of Dehkhoda Dictionary. This comparison has revealed how essential it is to revise the evidential examples in Dehkhoda Dictionary based on the newly published versions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sanai’s Hadiqa
  • Dehkhoda Dictionary
  • revision
  • evidential examples
CAPTCHA Image