TY - JOUR ID - 41795 TI - استحالهٔ شخصیت عرفانی شیخ صفی‌الدین اردبیلی در نسخه‌های سه‌گانهٔ صفوةالصّفا JO - جستارهای نوین ادبی JA - JLS LA - fa SN - AU - میرباقری‌‌فرد, سید علی‌‌اصغر AU - صادقی حسن‌آبادی, علی AD - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران AD - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 54 IS - 4 SP - 47 EP - 69 KW - شیخ صفی‌‌الدین اردبیلی KW - عرفان KW - استحاله عرفانی KW - نسخه‌‌های صفوة‌‌الصّفا KW - دستکاری‌‌های طریقتی و سلطنتی DO - 10.22067/jls.2022.71979.1144 N2 - پس از درگذشت شیخ زاهد و برگزیده شدن شیخ صفی‌‌الدین به جانشینی وی و انتقال طریقت زاهدیه به طریقت صفویه، تغییراتی در طریقت صفوی ایجاد شد و رفته‌‌رفته در نسخه‌‌های صفوة‌‌الصّفا بازتاب یافت. این تغییرات که از زمان حیات شیخ صفی‌‌الدین آغاز شده و در نسخه‌‌های نزدیک به نسخه مؤلف بازتاب یافته بود، در دوران پیشاصفوی و صفوی تشدید شد و در نسخه‌‌های طریقتی و سلطنتی نیز راه یافت. ازاین‌‌رو پژوهش حاضر با تلفیق روش‌‌های تحلیل تاریخی و نسخه‌‌شناختی، به بررسی چگونگی استحاله شخصیت عرفانی شیخ صفی‌‌الدین در نسخه‌‌های سه‌‌گانه صفوة‌‌الصّفااز دوران حیات شیخ تا دوران رهبری حاکمان صفوی پرداخته و فرایند وارد شدن آن‌ها در نسخه‌‌های سه‌‌گانه مذکور را نشان داده است؛ بنابراین تغییر شخصیت عرفانی شیخ صفی‌‌الدین از نظر دوره‌‌بندی تاریخی در سه دوره «دوران حیات شیخ صفی‌‌الدین»، «دوران رهبری رهبران طریقت» و «دوران رهبری حاکمان صفوی» صورت گرفته است. دراین‌‌راستا سیمای شیخ صفی‌‌الدین نیز «از مریدی طریقت زاهدیه به مرادی طریقت صفویه: دوران حیات شیخ صفی‌‌الدین»، «از مرادی طریقت به مرشدی سیاسی حسینی‌‌نسب: دوران رهبری رهبران طریقت» و «از مرشد سیاسی حسینی‌‌نسب به مرشد الهی مبلّغ عرفان حسینی‌‌نسب شیعی: دوران رهبری حاکمان صفوی» تغییر یافته است. UR - https://jls.um.ac.ir/article_41795.html L1 - https://jls.um.ac.ir/article_41795_75a3f3f6154f86e7fd64d1fe1ba27c4a.pdf ER -