ضرورت تصحیح دوبارة کیمیای سعادت

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 فردوسی مشهد

2 تربیت معلم تهران

چکیده

کیمیای سعادت مهمترین اثر فارسی ابوحامد محمّد غزالی است که در ایران دو بار تصحیح و منتشر شده است: بار نخست در سال 1319 به اهتمام احمد آرام و بار دوم در سال 1361 به کوشش حسین خدیوجم که پیشتر هم در سال 1354 نیمة نخست کتاب را به چاپ رسانده بود. این مقاله بر آن است تا با بررسی این دو چاپ، بویژه تصحیح خدیوجم و مقایسة آنها با نسخ کهن کتاب، کاستیها و اشکالات این دو تصحیح را نشان دهد و ضرورت تصحیح دوبارة کیمیا را گوشزد نماید. در این راستا افزون بر نسخ اصلی مورد استفادة خدیوجم، از نسخة موزة ملک (مورّخ 605 ق.)، دو دستنویس موزة بریتانیا (مورّخ 644 ق. و 672 ق.) و نسخة نویافتة اوپسالا (مورّخ 614 ق.) بهره برده و نشان داده‌ایم که معرفی نکردن کامل نسخه‌ها، انتخاب نابجای نسخه / نسخ اساس، نامعلوم بودن شیوة تصحیح و انتقادی نبودن آن، افتادگیها، افزوده‌های بی‌پشتوانه و برخی اشتباهات فاحش در تصحیح واژه‌های غریب و نادر، مهمترین اشکالات این دو چاپ – بویژه چاپ خدیوجم – بوده است. این اشکالات به حدی است که گاه معنی و مفهوم عبارات دگرگون شده و به‌کلی با آنچه مؤلف در صدد بیان آن بوده، اختلاف پیدا کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Necessity of Re-editing Kimia-ye Sa'adat

نویسندگان [English]

  • salman saket 1
  • Mohammad Jafar Yahaghi 1
  • Mohammad Reza Rashed Mohasel 1
  • Mahmoud Abedi 2
1
2
چکیده [English]

Kimia-ye Sa'adat is the most important work of Abu Hamed Mohammad Ghazzali in Persian which has been edited and published twice in Iran: the first time in 1940/1319 Š by Ahmad Aram, and the second time in 1982/1361 Š By Hossein Khadiv Jam who had already published the first half of the book in 1976/1355 Š. This article seeks to study these two editions, especially the one by Khadiv Jam, and compare them with the old manuscripts of the book. The study further indicates the shortcomings of the two editions and suggests the necessity for re-editing the work. Besides the original manuscripts used by Khadiv Jam, the study uses the manuscript in Malek Museum (dated 605 A.H.), two manuscripts from British Museum (dated 644 A.H. and 672 A.H.), and the newly found manuscript of Uppsala (dated 619 A.H.). The article refers to some of the most significant problems in the two existing editions especially the one by Khadiv Jam. Among the most noticeable shortcomings are the following: insufficiently introducing the manuscripts, careless selection of the original manuscript(s), adopting vague and uncritical methods for editing, deletions, unsupported additions, and some obvious mistakes in editing strange and rare vocabulary. These problems are so fundamental that in certain parts they cause serious semantic changes which depart drastically from the writer’s supposed intention.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kimia-ye Sa'adat
  • Abu Hamed Mohammad Ghazzali
  • Khadiv Jam
  • Aram
  • editing texts
  • codicology
CAPTCHA Image