نقد و بررسیِ ترجمۀ کتاب التفضیل بین بلاغتی العرب و العجم

نوع مقاله : نقد کتاب

نویسنده

• داوود عمارتی‌مقدم

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه نیشابور

10.22067/jls.2022.72826.1172

چکیده

رسالۀ التفضیل بین بلاغتی العرب و العجم، از مهم‌ترین رساله‌های بلاغی قرن چهارم هجری است که دکتر سیروس شمیسا، با عنوان برتری بین بلاغت عرب و عجم به فارسی ترجمه کرده و همراه با متن عربی، به‌صورت دوزبانه در اختیار خوانندگان فارسی‌زبان قرار گرفته است. مترجم رساله، مقدمه و تعلیقاتی را نیز بر ترجمۀ خود افزوده که ضمن آن، گاه مطالب مناقشه‌انگیزی مطرح شده است. مهم‌ترین این مطالب، مسالۀ انتساب رسالۀ التفضیل… به ابواحمد عسکری یا خواهرزاده‌اش، ابوهلال عسکری است. مقالۀ حاضر به بررسی ترجمه و مقدمه و تعلیقات مترجم اختصاص یافته و در سه بخش تنظیم شده است: در بخش نخست، استدلال‌های مترجم را به سود انتساب رساله به ابوهلال عسکری به‌تفصیل بررسی می‌کنیم. بخش دوم به بررسی مقدمه و تعلیقات مترجم اختصاص دارد و در بخش پایانی به بررسی ترجمۀ رساله خواهیم پرداخت. ذکر این نکته ضروری است ازآنجاکه ترجمۀ دکتر شمیسا از این متن، ترجمه‌ای روان و قابل‌اتکاست و به‌ندرت خطایی غیرقابل‌اغماض در آن به چشم می‌خورد، تکیۀ اصلی مقالۀ حاضر بر مقدمه و تعلیقات مترجم خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

• ابواحمد عسکری
• ابوهلال عسکری
• التفضیل
• بلاغت

20.1001.1.2783252.1400.54.4.7.0

موضوعات

• تتبعات ادبی

---

عنوان مقاله [English]

A Critical Review of the Persian Translation of Al-Tafzil Bayn Balaghati al-Arab va al-Ajam

نویسنده [English]

• Davood Emarati Moghaddam

Assistant Professor in Persian Language and Literature, University of Neyshabur, Neyshabur, Iran

چکیده [English]

The Al-Tafzil bayn Balaghati al-Arab va al-Ajam is one of the most important books of 4^th century AH. The book has been translated inهد siroos shamisa translated to persian al-arab va al-ajam to Persian by Siroos Shamisa. The translator has added an introduction and some notes to his translation in which some contentious controversies have been brought about. One of the most controversial issues is attributing the book to Abu Ahmad al‑Askari or his nephew, Abu Hilal. The present study examines the translator's introduction and notes. It is divided into three parts. In the first part, the arguments for the attribution of the book to Abu Hilal is examined. Second part is dedicated to the examination of translator's introduction and notes. At last, the accuracy of translation is evaluated. It should be noted that since the translation is mostly accurate and there is no fundamental change in it, the concentration of this article is on translator's introduction and notes.

کلیدواژه‌ها [English]

• Abu Ahmad al-Askari
• Abu Hilal al-Askari
• al-Tafzil
• Rhetoric

مراجع

الحموی الرومی، یاقوت. (1993). معجم الادباء، ارشاد الاریب الی معرفة الادیب. تحقیق: احسان عباس. بیروت: دارالغرب الاسلامی.

شمیسا، سیروس. (1397). برتری بین بلاغت عرب و عجم. تهران: نشر قطره.

عسکری، ابواحمدحسن بن عبداللّٰه سعید. (2006). رسالة فی التفضیل بین بلاغتی العرب و العجم. تحقیق د. عباس ارحیله. حولیات الآداب و العلوم الاجتماعیة.

عسکری، ابوهلال. (2003). دیوان المعانی. تحقیق احمد سلیم غانم، دارالغرب الاسلامی، ج 1.

قره‌‌بلوط، علی‌‌الرضا؛ قره‌‌بلوط، احمد طوران. (2001). معجم التاریخ التراث الاسلامی فی مکتبات العالم (المخطوطات و المطبوعات). قیصری: دارالعقبة.

Kanazi, George. (1975). "The Works of Abu Hilal al-Askari".Arabica, T.22, Fasc.1,