کریمان کیست؟ بر پایة دستنویس هفت لشکر گورانی

اکبری مفاخر, آرش

doi:10.22067/jls.v44i3.12648

کریمان کیست؟ بر پایة دستنویس هفت لشکر گورانی

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسنده

آرش اکبری مفاخر

10.22067/jls.v44i3.12648

چکیده

واژة «کریمان» ظاهراً در هیچ یک از داستان های مربوط به گرشاسپ در اوستا، متون پهلوی و متون فارسی زردشتی نیامده است. این واژه در دو بیت از داستان های «رستم و سهراب» و «رستم و اسفندیار» شاهنامه آمده است. فرهنگ نویسان و شاهنامه شناسان دو برداشت متفاوت از این ابیات داشته اند؛ گروهی کریمان را نام پدر نریمان و گروهی دیگر آن را واژه ای عربی و به معنای بخشنده و جوانمرد پنداشته اند. از آن‌جا که متون حماسی به دیگر زبان های ایرانی نیز یکی از سرچشمه های شاهنامه شناسی است، دستنویس هفت-لشکر به زبان گورانی و دیگر متون زبان و فرهنگ گورانی برای پی بردن به کاربرد واژة کریمان راه گشاست. واژة کریمان و گشتة آن یعنی «قهرمان»، بارها در این دستنویس و دیگر دستنویس‌ها و متون گورانی به عنوان دو شخصیت، پدر نریمان و پهلوان دوران هوشنگ و تهمورث، آمده است؛ بنابراین با توجه به این متون می توان گفت که در شاهنامه کریمان نام دو شخصیت است: 1- نام پدر نریمان در داستان رستم و سهراب؛ 2- نام فرزند هوشنگ در داستان رستم و اسفندیار و فردوسی در یادکرد واژة کریمان به سرچشمة دیگری غیر از گزارش های خدای‌نامه و شاهنامة ابومنصوری نظر داشته است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Who is Karimān Based on the Manuscript of Gurani’s Haft-Lashkar?

نویسنده [English]

Arash Akbari Mafakher

چکیده [English]

There is no reference to the word “Karimān” in Garshaāp story in the Avesta, Pahlavi and Persian Zoroastrian texts. However, it can be found in the story of “Rostam and Sohrāb”, and “Rostam and Esfandiār” in the Shāh-nāmeh. Since the epic texts in other Iranian languages are significant in Shāh-nāmeh studies, the Haft-Lashkar manuscript and other texts in the Gurani language are worth considering in order investigating the significance of “Karimān”. This word and its modified derivative “Qahramān” in these texts refer to two characters: Narimān’s father and a hero in the age of Hushang and Tahmureth. Therefore, it can be concluded that “Karimān” in the Shāh-nāmeh corresponds to two characters: 1) Nariman's father in the story of “Rostam and Sohrab” and 2) Hushang’s son in the story of “Rostam and Esfandiār”. It can be assumed that Ferdowsi considers sources other than Khoday-nameh and Abumansuri’s Shāh-nāmeh for the word.

کلیدواژه‌ها [English]