بررسی سوانح حیات ابوالقاسم لاهوتی و نقد منابع ایرانی

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسنده

استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز، ایران

چکیده

آگاهی‌هایی که دربارۀ حیات پرهول و حادثۀ ابوالقاسم لاهوتی( 1264- 1336 ش) شاعرعصر مشروطه و معاصر در منابع ایرانی انعکاس یافته‌است چنان با ابهام و تناقض آمیخته است که بر اساس آن‌ها دشوار می‌توان تصویر روشنی از زندگی و سوانح حیات او ترسیم کرد. منابعی که به شرح احوال او پرداخته‌اند عمدتاً پس از قیام بد‌فرجام و گریز و غیبت او از ایران به تحریر درآمده و از همین‌رو از شائبۀ انواع شایعات و افسانه‌پردازی‌ها مصون نمانده‌اند. زندگی پرماجرای او نیز که فاصلۀ لاهوت و ناسوت را شتابان درنوردید، و نیمی از آن را در سال‌های آشوب‌ناک دورۀ مشروطه و جنگ جهانی اول در ایران و ترکیه گذرانید و نیمی دیگر را در آن سوی دیوارهای آهنین اتحاد جماهیر شوروی، زمینه‌های لازم را برای قصه‌پردازی و شایعه‌سازی دربارۀ او فراهم آورده و دست‌یابی به اطلاعات دقیق را با دشواری مواجه کرده است؛ از همین رو نه فقط آن‌چه گزارش‌گران احوال لاهوتی در زمان حیاتش در خصوص حوادث زندگی ودیدگاه ایدئولوژیک او نقل کرده اند غالبا ازدقّت و یا صحّت لازم برخوردار نیست، بلکه پژوهندگان متأخر شرح احوالش نیز درذکر رخدادهای زندگی او ازلغزش و خطا مصون نمانده‌اند، در این مقاله می‌کوشیم با بهره‌گیری ازاسناد و منابعی که کمتر مورد عنایت پژوهندگان زندگی و احوال لاهوتی قرار گرفته است و نیز باتحلیل محتوایی برخی از سرودهای او، ضمن نقد آگاهی های مندرج درمنابع ایرانی، بر پاره‌ای ابهامات و تناقضات موجود پرتو افکنیم و از این رهگذر تصویر دقیق تری از برخی جوانب حیات ادبی ، ایدئولوژیک وسیاسی او به دست بدهیم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Exploring Events of Abolghasem Lahuti’s Life and Criticizing Iranian Sources

نویسنده [English]

  • Bagher Sadrinia
Professor in Persian Language and Literature, Tabriz University, Tabriz, Iran
چکیده [English]

The data about the eventful life of Abolghasem Lahuti (1264-1366 AH), a contemporary poet of the constitutional era, reflected in Iranian sources are so ambiguous, deficient and contradictory that it is difficult to draw a clear picture of his life. The sources that have described his life have been written mainly after his unfortunate uprising, escape, and absence from Iran; therefore they are not empty of various kinds of rumors and myths. His adventurous life, half of which was in the turbulent years of the constitutional era and World War I in Iran and Turkey, and the other half was beyond the iron walls of the Soviet Union, provided the necessary grounds for storytelling and gossip about him and has made it difficult to obtain accurate information. Therefore, not only what the reporters of his life have narrated about the events of his life is not precise, but also recent researchers of his biography have not been safe from making mistakes in mentioning the events of his life. This study tried to use some documents and sources that have been less considered by researchers in his life, to analyze the content of some of his poems, to criticize the information contained in Iranian sources, to shed some light on the existing ambiguities and contradictions, and to give a more accurate picture of some aspects of his literary and political life

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lahuti
  • Iranian Sources
  • Criticism
  • Iran
  • Soviet Union
آرین پور، یحیی. (1372). از صبا تا نیما. تهران: انتشارات امیرکبیر.
اخگر، احمد. (1366). زندگی من در هفتادسال تاریخ معاصر ایران. انتشارات اخگر.
اصیل، حجت‌الله. (1393). لاهوتی، ابوالقاسم. مندرج در دانشنامۀ زبان و ادب فارسی. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
باستانی پاریزی، محمدابراهیم. ( 1391). تلاش آزادی. تهران: انتشارات علمی.
بهار، محمدتقی. (1371). تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران. انتشارات تهران: امیرکبیر.
بیات، کاوه. (1369). ایران و جنگ جهانی اوّل، اسناد وزارت داخله. تهران: انتشارات سازمان اسناد ملّی ایران.
. (1392). کودتای لاهوتی. تهران: انتشارات پردیس دانش.
جمشیدی، اسماعیل. (1373). حسن مقدّم و جعفرخان از فرنگ آمده. تهران: انتشارات زرّین.
ساسانی، خان ملک. (1354). یادبودهای سفارت استانبول. تهران: انتشارات بابک.
شاملو، احمد. (1380). مجموعۀ آثار. به کوشش نیاز یعقوبشاهی. تهران: انتشارات زمانه- موسسۀ انتشارات نگاه.
شفیعی کدکنی، محمد رضا. (1382). ادبیات فارسی از عصرجامی تا روزگار ما. ترجمۀ حجت‌الله اصیل. تهران: نشرنی.
 . (1399). لاهوتی کرمانشاهی. بخارا. سال بیست وجهارم. شمارۀ 136.
صدری نیا، باقر. (1375). اندیشۀ ملیّت در شعر لاهوتی. فصلنامۀ ایران شناخت. شمارۀ 2.
 . ( 1392). بررسی تطبیقی نوروزی نامۀ عشقی ونوروزیۀ لاهوتی. مجلۀ شعرپژوهی (بوستان ادب دانشگاه شیراز). سال پنجم. شمارۀ چهارم.
لاهوتی، ابوالقاسم. (1358). دیوان ابوالقاسم لاهوتی. به کوشش احمد بشیری. تهران: انتشارات امیر کبیر.
مکی، حسین. (1359). تاریخ بیست سالۀ ایران، مقدّمات تغییر سلطنت. تهران: انتشارات بنگاه ترجمه ونشر کتاب.
منشور گرگانی، محمد علی. (1326). سیاست دولت شوروی در ایران. تهران: چاپخانۀ مظاهری.
میرزا صالح، غلامحسین. ( 1369). جنبش میرزا کوچک خان. تهران: نشر تاریخ ایران.
هدایت، مهدی قلی خان. (1375). خاطرات وخطرات. تهران: انتشارات زوّار
CAPTCHA Image