افسون درخت میوه در اروپا و ایران

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسنده

• آنّا کراسنوولسکا

دانشگاه یاگلونی کراکف

10.22067/jls.v51i1.80500

چکیده

در سال 1912 م. یک مردم‌شناس لهستانی به نام «یان استانیسؤاف بیسترون» مقاله‌ای تحت عنوان «مراسم وادار کردن درختان به زاییدن میوه» چاپ کرد که در آن از جادوگری مخصوص درختان میوه در اروپا و به‌ویژه لهستان، صحبت می­کند. در ادبیات فارسی - چه متون ادبی و چه گزارش­های پژوهش­های میدانی گوشه و کنار ایران، توصیف از مراسم و باورهای عامیانۀ همانند آن یافت می‌شود؛ به‌خصوص مراسم تهدید کردن یک درخت نازا در اروپای شرقی و ایران دقیقاً عین هم هستند، که این خود از ریشه‌ها و زیربنای عقاید مشترک این مراسم آیینی در هر دو منطقه دنیا حکایت می­کند.

کلیدواژه‌ها

• افسون باروری درختان
• ایران
• اروپا

---

عنوان مقاله [English]

The Magic of Fruit Trees in Europe and Iran

نویسنده [English]

• Anna Krasnowolska

University of Jagielloński, Kraków, Poland

چکیده [English]

Abstract
J. S. Bystroń, a Polish ethnologist, published an article in 1912 on the magic of fruit trees fertility in Europe, in particular in Poland. He formulated some hypothesis about the possible origin and diffusion of such practices and beliefs. Persian literary texts and field studies of different parts of Iran have revealed the presence of parallel magic practices. Remarkable similarities of the East European and Middle Eastern beliefs and magic particularly the ritual of threatening a “lazy” tree testify to a common origin and territorial continuity of fertility magic and its conceptual background in both cultural areas.

کلیدواژه‌ها [English]

• Fertility magic
• Fruit trees
• Iran
• Europe

مراجع

انجوی شیرازی، ابوالقاسم. (1352). جشن‌ها و آداب و معتقدات زمستان. جلد اول. تهران

آل احمد، جلال. (1353). تات نشین‌های بلوک زهرا. چاپ چهارم. تهران

بهرنگی، صمد. (1342). یک هلو هزار هلو. تهران

ترقی، گلی. (1380). «درخت گلابی»، در: جایی دیگر. چاپ دوم. تهران.

روح‌الامینی، محمود. (1376). آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز. تهران.

علمداری، مهدی. (1379). فرهنگ عامیانه دماوند. تهران .

کراسنوولسکا، آنا. (1394). "ژرژ دومزیل و تطبیق آداب‌ورسوم عامیانه‌ اقوام ایرانی و اسلاو"، شاعر تاریخ. یادگارنامه محمدابراهیم باستانی پاریزی، به خواستاری و اشراف حمید و حمیده باستانی پاریزی. تهران.

میرنیا، سید علی. (1369). فرهنگ مردم. تهران.

Borjian, Habib, „Kashan vi. The Esbandi festival”, Encyclopaedia Iranica XVI/1, 29-32; http://www.iranicaonline.org/articles/kashan-vi-esbandi-festival

Bystroń, Jan Stanisław. (1980). „Wymuszanie urodzaju na drzewach owocowych”, Tematy, ktore mi odradzano, oprac. L. Stomma, Warszawa, 175-198.

Krasnowolska, Anna. (1995). “The Prophet Xezr-Eliās in Iranian popular beliefs: with some Slavic parallels”, Islam i chrześcijaństwo, A. Zaborski (ed.), Krakow, 159-176.

Krasnowolska, Anna. (2000). “Iranian Ceremonial Songs of the Winter Cycle”, Acta Orientalia Acaemiae Scientiarum Hungaricae 53, 219-234.

Moszyński, Kazimierz (1967), Kultura ludowa Słowian II/1, Warszawa

Wielka Encyklopedia PWN, t. XII (2002), Warszawa