معنی نام فریدون و ارتباط آن با سه نیروی او در سنّت‌های اساطیری و حماسی ایران

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسنده

چکیده

از بررسی مجموع اخبار و روایات مربوط به فریدون در منابع باستانی و متون دوران اسلامی، معلوم می‌شود که این پهلوان اژدرکش اساطیر ایران، از سه نیرو و قدرت شگفت، یعنی« توان رزمی »، « مهارت پزشکی»و « هنر افسونگری و جادو » برخوردار بوده است. از سوی دیگر، به نظر می‌رسد معنی لفظی نام «فریدون» (که خود صورت تحول یافتۀ واژۀ اوستایی θraētaona- به شمار می‌رود) «دارندۀ سه نیرو و قدرت» بوده‌است؛ از این رو چندان بعید نیست که بین این دو مقوله، یعنی نیروهای سه‌گانۀ فریدون در روایات و معنی لغوی نام او، ارتباطی وجود داشته باشد. بررسی جزئیات گزارش های مربوط به فریدون در منابع مختلف هندی و ایرانی وجود چنین ارتباطی را تأیید می‌کند و نشان می‌دهد لفظ فریدون، شاید در اصل صفتی بوده‌است که ایرانیان با آن یل اساطیری خود را به لحاظ داشتن سه نیروی یاد شده توصیف می‌کردند، امّا سپس‌تر در اثر تحوّل تدریجی اسطوره، صفت مذکور به عنوان اسم عَلَم، جانشین نام اصلی پهلوان (یعنی θrīta Āθwya *) شده و برای نامیدن او به کار رفته‌است.
کلیدواژه‌ها: فریدون، دارندۀ سه نیرو، توان رزمی، مهارت پزشکی، هنر افسونگری.

عنوان مقاله [English]

Meaning of the Name “Fereydun” and Its Relationship With His Three Powers in The IranianMythical and Epical Traditions

نویسنده [English]

  • Changiz Mowlāi
چکیده [English]

Accounts and narratives of the ancient Iranian texts and sources of the Islamic period concerning Fereydun indicate that this Iranian dragon-slayer hero has been known for his three powers, that is “fighting powers,” “medical skills,” and “sorcery arts”. On the other hand, his name, Fereydun (Middle Persian “Frēdōn”, Avestan “θraētaona-“), seems to mean “the owner of three powers” or “the one who has three powers.” Accordingly, there could be a probable relationship between the meaning of Fereydun’s name and his abovementioned three powers. The review of reports on Fereydun in various Iranian and Indian sources proves such a relationship, shows that probably the word “θraētaona-“ was an adjective originally in remote past and it had being used by Iranians for describing their mythical hero; then, in later times, in consequence of gradual development of the myth, this adjective, as a proper name, has been used instead of the original name of the hero, namely *θrīta Āθwya.

Key words: Fereydun, Θraētaona, having three powers, fighting power, medical skill, sorcery art.

CAPTCHA Image