معرّفی و بررسی خوابنامه‌ای کهن به نام المعتبر فی علم التعبیر

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

• سعیده دهقان نیری ¹
• سلمان ساکت ²
• عبدالله رادمرد ³

¹ گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد.

² دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³ دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد

10.22067/jls.2024.88395.1596

چکیده

This article introduces an ancient book called al-Mu'tabar fi elm al-Tabeer, written in Persian and probably in the West of Iran. Ibrahim bin Ismail bin Ibrahim Bakri Zanjani Shirazi (died: 683 A.H. in Shiraz), the Shafi'i muhaddith (scholar of hadiths), wrote this dream book in 666 A.H. and donated it to Khwaja Shams al-Din Mohammad Juvayni, a renowned Ilkhanate minister. So far, only one copy of this work is known, which, according to the textual evidence, is probably the author's copy written in 666 A.H. This unique copy is kept in Amcazade Hüseyin Pasha Library in Turkey, the microfilm of which is preserved in the central library of the University of Tehran. In this article, in addition to introducing the manuscript of the work, the author and his religion, his sources in the writing of this book, the structure of the text and its significance are examined. Some of the author's sources used for compiling this work are Al-Qaderi fi al-Tabeer,Al tahbir fi elm al-Tabeer. Tabeer al-Roya, by ibn Qutayba, Oneirocritica by Artemidorus of Ephesus, translated by Hunayn ibn Ishaq.

کلیدواژه‌ها

• ابراهیم‌بن اسماعیل بکری زنجانی شیرازی
• تعبیر خواب
• القادری فی التعبیر
• التحبیر فی علم التعبیر
• المعتبر فی علم التعبیر

موضوعات

• تصحیح نسخه

---

عنوان مقاله [English]

An Introduction and Review of an Ancient Dream Book Called al-Mutabar fi elm al-Tabeer

نویسندگان [English]

• saeide dehqan niri ¹
• salman saket ²
• Abdollah Radmard ³

¹ Department of Persian language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad, Iran

² Associate Professor in Persian Language and Literature, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

³ Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

در این مقاله اثری کهن به نام المعتبر فی علم التعبیر معرّفی می‌شود که به زبان فارسی و احتمالاً در ناحیۀ غرب ایران نوشته شده است. ابراهیم‌بن اسماعیل‌بن ابراهیم بکری زنجانی شیرازی (د: 683 ق. در شیراز)، محدّث شافعی‌مذهب این خوابنامه را در سال 666 ق. تألیف و به خواجه شمس‌الدّین محمّد جوینی، وزیر خوش‌نام ایلخانان اهدا کرده است. تا کنون از این اثر تنها یک نسخه شناخته شده که با توجّه به قرائن متنی احتمالاً همان نسخۀ مؤلّف است که در سال 666 ق. به رشتۀ تحریر درآمده است، این نسخۀ منحصربه‌فرد در مجموعۀ عمجه‌ حسین پاشا در کتابخانۀ سلیمانیۀ استانبول نگهداری می‌شود و میکروفیلم آن در کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران محفوظ است. در این مقاله، علاوه بر معرّفی دست‌نویس اثر، مؤلّف و مذهب او، منابعش در تألیف این کتاب، ساختار متن و وجوه اهمیّت آن بررسی شده است. برخی از منابع مؤلّف در تألیف این اثر عبارت است از: القادری فی التعبیر، التحبیر فی علم التعبیر، تعبیر الرؤیا ابن‌ قتیبه، تعبیر الرؤیا ارطامیدورس افسسی ترجمۀ حنین‌بن اسحاق.

کلیدواژه‌ها [English]

• Ibrahim bin Ismail Bakri Zanjani Shirazi
• Dream Interpretation
• Al-Qaderi fi al-Tabeer
• Al tahbir fi elm al-Tabeer. al-Mutababar fi elm al-Tabeer