مر یا من؟ پیشنهادی دربارۀ تصحیح یک بیت از شاهنامه

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسنده

دانشگاه تبریز

چکیده

یکی از مسائل مهم و اساسی در تصحیح متن های کهن فارسی که همواره باید مورد توجه قرار گیرد، شناسایی ضبط های کهن کاذب در دستنویس هاست که گاه به خاطر ریخت کاملاً فریبندة خود، مصحح را از تشخیص ضبط اصلی باز می دارند. ضبط « مر ین » در مصراع ثانی بیت نخست از ابیات
اگر کشته گشتی تو در چنگ اوی مر ین گرز و این مغفر کینه جوی
چـگونـه کشیـدی بـه مـازنـدران کـمند و کـمان، تیر و گرز گران
در شاهنامة فردوسی، یکی از این ضبط های به ظاهر کهن است که از میان دوازده دستنویس اصلی مورد استفادة آقای دکتر خالقی مطلق در تصحیح دفتر دوم، فقط در دستنویس فلورانس آمده و به عنوان قرائت دشوار به متن برده شده است؛ در حالی که در یازده دستنویس اصلی دیگر (به علاوه در دستنویس سن-ژوزف ) به جای « مر ین » ضبط « من این» آمده است که صحت و اصالت آن را شواهد و قراین متعددی تأیید می کنند که در حد امکان در مقالة حاضر گزارش شده اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

“Mar” (مر ) or “Man” (من ) ? A Suggestion on the Emendation of a Verse in the Shāh-nāme

نویسنده [English]

  • Changiz Mowlai
چکیده [English]

One of the important and fundamental problems relating to the emendation of the old texts which has many claims to our attention is the recognition of the pseudo-archaic forms of the words in the manuscripts. Such readings, because of their tempting forms, sometimes, mislead the editors in identifying the original one. The reading of "mar-īn" ( مر این ) in the second line of the first couplet excerpted from the Shāh-nāme is one of such pseudo-archaic forms:
اگر کشته گشتی تو در چنگ اوی مر ایـــن گرز و این مغفر کینه جوی
چـگونـه کشیـدی بـه مـازنـدران کــــمند و کـمــان تیر و گرز گران
Amongst twelve manuscripts of the Shāh-nāme used by Dr. Khaleghi-Motlagh in editing the second volume, the reading of "mar-īn" has been recorded only in Florence manuscript and the editor has opted for this form as a lectio difficilior, whereas other original manuscripts (including the recently discovered manuscript in the Oriental Library of Saint Joseph University NC. 43, Beirut ) instead of "mar-īn" have "man-īn” ( من این ( whose correctness and genuineness is confirmed by various evidences reported and commented on in the present article.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shāh-nāme
  • “mar-īn”
  • “man-īn”
  • emendation
CAPTCHA Image