تحلیل شخصیّت شناسانۀ ابوالفضل بیهقی بر اساس تاریخ بیهقی

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

• سمیه عطاردی ¹
• مه دخت پورخالقی چترودی ²
• حسین حسن آبادی ²

¹ فردوسی مشهد

² دانشگاه فردوسی مشهد

10.22067/jls.v47i4.28945

چکیده

برای بررسی اثر ادبی که محصول ذهن آدمی‌ است، می‌توان از روان‌شناسی به منزلۀ علمی ‌که به مطالعۀ ذهن آدمی‌ و فراورده‌های آن می‌پردازد، استفاده کرد. از آنجا که تاریخ بیهقی دربرگیرندۀ بخش مهمی ‌از وقایع زندگی شخصی، حرفه‌ای و اجتماعی بیهقی است می‌توان آن را یک زندگی نامۀ خودنوشت دانست و با تحلیل روان‌شناسانۀ آن به جنبه‌های مهمی ‌از شخصّیت بیهقی دست یافت. در این مقاله سعی کرده‌ایم بر اساس نظریّۀ آبراهام مزلو پدر انسان گرایی نوین در روان شناسی کمال یا سلامت، به شناخت علمی‌تر و ثابت شده‌تری از شخصیّت نویسندۀ ‌تاریخ بیهقی برسیم.

کلیدواژه‌ها

• تاریخ بیهقی
• ابوالفضل بیهقی
• روان شناسی شخصیّت
• آبراهام مزلو
• انسان خودشکوفا

---

عنوان مقاله [English]

Abolfazl Bayhaqi’s Personality Traits: An Analysis Based on Tārikh-e Bayhaqi

نویسندگان [English]

• Somayeh Atarodi ¹
• Mahdokht Poorkhalegi Chatroodi ²
• Hosein Hasanabadi ²

¹ Ferdowsi University of Mashhad

² Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

Psychological approach to literature is one of the approaches through which one can examine author’s mind and personality. Since Tārikh-e Bayhaqi includes the main sequence of Bayhaqi’s personal, social and professional events, one can read it as a sort of autobiographical text and through psychological analysis, discover many significant features of the author’s personality. The theoretical framework of this paper is based on the viewpoints of Maslow, who is a pioneer of new Humanism in Growth Psychology. This article attempts to put forward a more scientific image of the author of Tārikh-e Bayhaqi, as well as to draw a portrait of him by using physiognomy. Authors of this article conclude that Bayhaqi is a self-actualizing human being and his personality type is Ectomorph-Cerebrotonic.

کلیدواژه‌ها [English]

• Tārikh-e Bayhaqi
• Abolfazl Bayhaqi
• Personality Psychology
• Typology
• Maslow
• Ectomorph Cerebrotonic

مراجع

اسلامی ندوشن، محمّدعلی. (1374). «جهان بینی ابوالفضل بیهقی». یادنامۀ‌ بیهقی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد. صص 39- 1.

بیهقی،ابوالحسن علی ابن زید.(1317). تاریخ بیهق. تصحیح احمد بهمنیار. تهران: دانشگاه تهران. چاپ اول.

بیهقی، ابوالفضل. (1388). تاریخ بیهقی. تصحیح محمّدجعفر یاحقی و سیّد مهدی سیّدی. تهران: سخن. چاپ اوّل.  

سیاسی، علی اکبر. (1356). نظریّه‌های شخصیّت یا مکاتب روان‌شناسی. تهران: دانشگاه تهران. چاپ دوم.

شولتس، دوآن. (1384). روان‌شناسی کمال. ترجمۀ گیتی خوشدل. تهران: پیکان. چاپ دوازدهم.

شولتس، دوآن. (1378). نظریّه‌های شخصیّت. ترجمۀ ‌یوسف کریمی و فرهاد جمهوری.

تهران: ارسباران. چاپ اوّل.

شاملو، سعید. (1368). مکتب‌ها و نظریّه‌ها در روان‌شناسی شخصیّت. تهران: رشد. چاپ دوم.

صنعتی، محمّد. (1380). تحلیل‌های روان شناختی در هنر و ادبیّات. تهران: مرکز. چاپ اوّل.

مرادی، مهران. (1385). «توصیف روان‌شناسی شخصیّت بیهقی بر مبنای تاریخ بیهقی». جستارهای ادبی. سال چهل و یکم. شمارۀ چهارم.ص 39.

مزلو، آبراهام. (1372). انگیزش و شخصیّت. ترجمۀ احمد رضوانی. مشهد: آستان قدس رضوی. چاپ سوم.

مزلو، آبراهام. (1375). به سوی روان‌شناسی بودن. ترجمۀ احمد رضوانی. مشهد: آستان قدس رضوی. چاپ اوّل.

یاوری، حورا. (1386). روان کاوی و ادبیّات. تهران: سخن. چاپ اوّل.

Liebert, M. A. (2oo6). Maslow’s Hierarchy of Needs. J. pALLIATIVE MEDICINE , Vol. 9 , N. 5.

Maslow, A. H. (1962). Lessons from the peak – experiences. J. humanisticpsychol. 2. pp. 9-18.

Maslow, A. H. (1969). Toward a humanistic Biology. Am. Psychologist. pp. 724-735.

Rowan, J. (1998). On Leaving Flatland and Honoring maslow. j. Humanistic Psychology. pp. 81-92.

http://www.abrahammaslow.com/audio.htm1.

http://www.envisionsoftware/articles/xaslows-needs-Hierarchy.htm1.