بُن بَسِند

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسنده

• علی اشرف صادقی

فرهنگستان زبان و ادب فارسی

10.22067/jls.v51i1.80497

چکیده

 بحث بر سر ترکیب «بُن بَسِند» و ریشه و تحوّل آن است. این تعبیر در تفسیر شنقشی در معنای«از بیخ برکنده» به کار رفته است. ریشه و اشتقاق کلمه می­گوید که باید از بن wisin باشد به معنی گسستن و نباید چنانکه برخی پنداشته­اند با «گسلیدن» ارتباطی داشته باشد. چیزی شبیه این کلمه در شعر عطار به صورت فعلی «بگسندی» و نیز صورت فعلی دیگری در ترجمۀ قرآن دیگری از کتابخانۀ آستان قدس آمده است. در پایان دو بُن برای این واژه حدس زده شده است: بن ماضی با تبدیل نون دوم به «د» و بن مضارع در معنی مفعولی.

کلیدواژه‌ها

• بُن بَسِند
• تفسیر شنقشی
• بن گسل
• بن گسسته

---

عنوان مقاله [English]

Bon Basend

نویسنده [English]

• Ali Ashraf Sadeghi

Academy of Persian Language and Literature

چکیده [English]

Abstract
The origin and development of “Bon Basend” combination is discussed. The concept was used in Shanqashi Commentary which means “separated from the root”. According to the origin of the word, it must be rooted from “wisin” which means “to break apart”; and it must not be confused with the word “Gosalidan” as some had supposed so. There is a similar word used in Attar’s poetry as a verb called “Begosandi” and also as another word in a translation of Quran from Astan Qods Library. Finally, two roots were speculated for this word: the past form with transforming the second “n” to “d”, and the present root as the object.

کلیدواژه‌ها [English]

• Bon Basend
• Shanqashi Commentary
• Bon Gosal
• Bon Gosasteh

مراجع

تفسیر شنقشی، گزاره‌ای از بخشی از قرآن کریم، تفسیر شنقشی. (2535) [1355]. به کوشش محمدجعفر یاحقی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.

رواقی، علی با همکاری مریم میرشمسی. (1381). ذیل فرهنگ‌های فارسی. تهران: هرمس.

صادقی، علی اشرف. (1391). «بحثی در باب کتاب پلی میان شعر هجایی و عروضی فارسی در دو قرن اول هجری، از دکتر احمدعلی رجایی». خرد بر سر جان، نامگانۀ دکتر احمدعلی رجایی. به کوشش محمدجعفر یاحقی، محمدرضا راشد محصل و سلمان ساکت. تهران: سخن. صص 349-388.

عطار، فریدالدین. (1341). دیوان. به کوشش تقی تفضلی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

Mackenzie, D.N. (1971). A Concise Pahlavi Dictionary, London, Oxford University Press.