تأمّلی بر یک بدخوانی در تفسیر لطائف التّفسیر زاهد درواجگی و معرّفی بیتی تازه‌یاب

نوع مقاله : مقالۀ کوتاه

نویسنده

• اکبر حیدریان

دانشجوی دورۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد

10.22067/jls.2023.80921.1428

چکیده

جستار کوتاه پیشِ رو به بررسی بیتی به کار رفته در لطائف‌التّفسیر زاهد درواجگی می‌پردازد. در این زمینه، جدای از اشکالات نسبتاً درخور توجّه که بر شیوۀ تصحیح و به کارگیری دست‌نویس‌ها وارد است، تنها به یک بیت از این تفسیر پرداخته شده که متضمن نکته‌ای است که از منظر مطالعات نقد متون حائز اهمّیّت بسیاری است و متأسفانه مصحح به دلیل خوانش غلط نسخه‌های در دسترس، آن را در هاله‌ای از ابهام برده است. بر اساس نسخ خطّی موجود از لطائف و نیز منابع جانبی دیگر، چنین برمی‌آید که قسمتی که از لطائف اشتباه خوانده شده، دربرگیرندۀ ابیاتی از محمّد کاتب عبده است که این اشارۀ زاهد درواجگی، می‌تواند یکی از قدیمی‌ترین منابع برای اشعار این کاتب و شاعر باشد.

کلیدواژه‌ها

• تصحیح
• لطائف‌التّفسیر
• زاهد درواجگی
• غرة‌الألفاظ و نزهة‌الألحاظ

20.1001.1.20087187.1402.56.2.7.5

موضوعات

• تصحیح نسخه

---

عنوان مقاله [English]

A Reflection on a Misreading in Zahed Darwajeki’s Lataif al-Tafsir and Introducing a Newly Found Verse

نویسنده [English]

• Akbar Heidariyan

PhD Candidate in Persian Language and Literature, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

چکیده [English]

This study examines a verse used in Lataif al-Tafsir of Zahed Darwajeki. In this context, in addition to mentioning the relatively remarkable mistakes in correcting and using the manuscripts, we focused one verse of this commentary, containing a very important from the viewpoint textual criticism studies. The editor, informed by his wrong reading of the available manuscripts, have impaired the authenticity. According to the available manuscripts of Lataif al-Tafsir and other secondary sources, it seems that a part of the commentary has been misinterpret, which contains verses by Muhammad Kateb Abdoh, and this reference of Zahed Darwajeki could be one of the oldest sources for the poems of this poet.

کلیدواژه‌ها [English]

• Correction
• Lataif al-Tafsir
• Zahed Darwajeki
• Ghorrat al-Alfaz va Nozhat al-Alhaz

مراجع

دبیر سیاقی، محمّد. (بی‌تا). پیشاهنگان شعر پارسی. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.

زاهد درواجکی. (549 هـ.). لطائف‌التفسیر. نسخۀ کتابخانه ابوریحان تاشکند. شمارۀ ثبت 3601.

---------. (549 هـ.). لطائف‌التفسیر. نسخۀ کتابخانه آستان قدس رضوی. شمارۀ ثبت 26.

---------. (1395). لطائف‌التّفسیر. تصحیح سعیده کمایی‌فر. تهران: میراث مکتوب.

صفری آق‌قلعه، علی. (1388). «غرة‌الالفاظ و نزهة‌الالحاظ اثری از ظهیری سمرقندی و بیتی تازه‌یاب از محمّد عبداه». گزارش میراث. شمارۀ 34. صص 38‑35.

------------. (1395). اشعار فارسی پراکنده در متون. تهران: بنیاد موقوفات افشار و سخن.

فخر مدبّر، محمّدبن منصور. (1346). آداب الحرب و الشجاعة. تصحیح احمد سهیلی خوانساری. تهران: اقبال.

مدبّری، محمود. (1370). شرح احوال و اشعار شاعران بی‌دیوان. تهران: پانویس.

محمّدبن علی‌بن محمّد الکاتب السمرقندی. (بی‌تا). غرة‌الالفاظ و نزهة‌الالحاظ، نسخۀ کتابخانۀ چستر بیتی به شمارۀ 3785.

منصوری، مجید. (1389). «تصحیح بیت محمد کاتب عبده». گزارش میراث. شمارۀ 41. ص 25.

نظامی عروضی. (1381). چهارمقاله. تصحیح علامه محمّد قزوینی. شرح و توضیح رضا انزابی‌نژاد و سعید قره‌بگلو. تهران: جامی.