شخصیّت شناسی شغاد در شاهنامه

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

• قبول قبول
• یاحقی یاحقی

10.22067/jls.v42i1.4167

چکیده

فردوسی در توصیف شخصیّتهای مهمّ شاهنامه به گونه ای نشانه گذاری و تصویر پردازی کرده که با تحلیلهای روان شناختی می توان به لایه های پنهان روانی و شخصیّتی ایشان دست یافت. این امر، حاکی از نگاه دقیق و بصیرت شاعر به سرشت و روان آدمی است. از جمله شخصیّتهای پیچیدة روانی و اثرگذار، اما منفی شاهنامه، شغاد برادر ناتنی رستم است که فردوسی چنان هنرمندانه و دقیق به ارائة نشانه ها، توصیف رفتارها و علل انگیزشی وی در قتل رستم می پردازد که با بررسی کلیّة این توصیفها و نشانه ها و مقایسة آنها با نابهنجاریهای روانی شناخته شده در دانش روان شناسی، می توان نتیجه گرفت شغاد دچار اختلال روانی عقدة حقارت است.
بنابر گزارش فردوسی، می توان علل پیدایش احساس حقارت و تبدیل آن به عقدة حقارت را در شغاد نسبت به رستم در این موارد دانست: مادر کنیز و بی اصل و نسب، تولّد شوم، تبعید از کشور و خانواده در سنّ نوجوانی و آوازة جهانگیر رستم. همچنین برخی از ویژگیهای رفتاری افراد دارای عقدة حقارت ـ بر اساس نظریه یِ آلفرد آدلر ـ که در شغاد یافت می شود عبارتند از: خشم، نفرت، حسادت، تکبّر، تناقض رفتاری، هراس و استفاده ی ابزاری از ارزش ها.
کلیدواژه‌ها: شاهنامه، فردوسی، شغاد، رستم، عقدة حقارت، شخصیّت شناسی

---

عنوان مقاله [English]

The Study of the Character of Shaghaad in Shahnaameh

نویسندگان [English]

• Ehsan Ghaboul
• Mohammad Ja’far Yahaghi

چکیده [English]

Ferdowsi, has beautifully described the important characters of Shahnameh. With the help of psychological analysis, one can reach the hidden layers of their personality. This shows Ferdowsi’s intelligence and his awareness in characterization. One of the negative and unaccepted characters of Shahnameh is called Shaghaad, who is Rostam’s stepbrother. In his exact description of this character, Ferdowsi presents him as a character that has inferiority complex. The writers of this article study different reasons that have resulted to such a characterization and his inferiority complex.

Key Words: Shahname, Ferdowsi, Shaghaad, Rostam, inferiority complex.