«پیر مـغان» از نگاهی دیگر

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسنده

چکیده

یکی از شخصیّت‌های ممتاز سروده های عارفانة متمایل به اندیشه های ملامتی، «پیر مغان» است. این شخصیّت شعری که معمولاً به عنوان آلترناتیوی در برابر پیران خانقاهی ظهور و بروز می کند، در دوره‌‌ای از تاریخ ادبیّات منظوم فارسی اثرگذار ترین نماد در شکل گیری و نضج « سروده های رندانه» بوده است. در شرح سروده‌های این گروه از شاعران ـ بویژه حافظ ـ تعابیر مختلفی از «پیر مغان» ارائه شده است؛ فارغ از بررسی و تحلیل آن تعابیر، بر اساس نخستین نمونه های شعری متضمّن این نمادپردازی، «شرابِ دیرسالِ مغ ساخته» از آن اراده شده است و مطابق الگوی تبدیل «هوم» به عابدی صاحب شخصیّتی انسانی، «پیر مغان» به مفهوم شراب نیز در دگردیسی های سپسین صاحب شخصیّتی انسانی با گرایش‌های خاص عقیدتی و رفتاری شده است.
کلیدواژه‌ها: پیر مغان، شراب، حافظ.

عنوان مقاله [English]

"Pir-e Moghān" (the Magi Guide) From Another Perspective

نویسنده [English]

  • Alireza Mozaffari
چکیده [English]

Among distinguished characters in mystical compositions is "Pir-e Moghān" with an inclination towards Malamati ideas. This lyrical persona, who usually appears as an alternative to the khāneqāh (Sufi Commune) guides, was the most influential symbol of the “Sorud-hā-ye Rendāneh” (pious rogue compositions) at a certain period of the history of the Persian lyrical history. Among the interpretations of this group of poets, especially Hafez, various interpretations of the “Pir-e Moghān” have been suggested. Beyond those explanations and analyses, and having in mind the first poetical compositions containing this symbolism, the writer has interpreted this idea as "sharābe dir sāle Mogh Sākhteh" (The old wine made by the Mogh – Magi), which according to the pattern of "hum" has been personified as "Pir-e Moghān" with distinguishing behavioral attitudes, tendencies and beliefs.

Key words: Pir-e Moghān; wine; Hafez.

CAPTCHA Image