بررسی بسامد مکرر در روایت‌های زادن زال در شاهنامه

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسنده

دانشگاه شیراز/دانشگاه هرمزگان

چکیده

روایت و روایت پردازی جدا از پیشینۀ کهن آن، در دهه های اخیر با نظریه های کسانی مانند ژنت، تودوروف و بارت قلمروهای جدیدی را در تحلیل متون گشوده است. ژنت معتقد است نسبت میان زمان متن و زمان داستان وضعیت های گونه گونی را فراهم می آورد که بسامد مکرر یکی از زیرشاخه های آن است. بسامد مکرر نقل چندین بارۀ حادثه ای است که یک بار اتفاق افتاده است. زادن زال، طرد از سوی پدر و پرورش یافتن نزد سیمرغ پس از روایت فردوسی نُه بار دیگر از زبان سام، زال و اسفندیار تکرار می شود اما به شکل ها و نیات مختلف. این موضوع بر پایۀ زمان روایت تحلیل شده، در کنار آن، جهت تبیین دقیق‌تر، مباحثی نظیر سطوح روایی و موثق یا ناموثق بودن راوی نیز طرح و بررسی شده است. فردوسی به عنوان راوی تاریخی در روایت گذشته‌نگر خود به شکل های مختلف مداخله می کند. سپس راویانی که خود شخصیت های روایت هستند، آن روایت را با حذف یا اضافه هایی هدفمند تکرار می کنند که در این میان جدا از روایت سام و زال، روایت اسفندیار تفاوتی بنیادی با بقیه دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Repetition Frequency in the Accounts of Zal’s Birth in the Shahnameh

نویسنده [English]

  • Mostafa Sedighi
چکیده [English]

Apart from its ancient history, narratology has opened new territory in text analysis with the theories of people like Genette, Todorov and Barthes in recent decades. Genette believes that the relations between text-time and story-time cause different situations one of which being repetition frequency. Repetition frequency is the frequency of referring to an event which has happened only once. After the narration of the same event by Ferdowsi, the story of the birth of Zal, his father’s rejection and his being raised by Simurgh, are heard nine more times from Sam, Zal and Esfandiyar albeit in different forms and with different intentions. This subject has been analyzed based on narration-time. To further clarify the point, subjects such as narrative levels and reliability or unreliability of narrator have been studied. Ferdowsi as a historical narrator interferes with his own retrospective narration in different ways. Then certain characters in the story repeat the same account with “purposeful” additions and removals. Apart from the accounts given by Sam and Zal, that of Esfandiyar’s is fundamentally different from the other two.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shahnameh
  • Zal
  • Genette
  • Frequency
  • narrative levels
  • reliable and unreliable narrator
  • Esfandiyar
CAPTCHA Image