آسیب‏شناسی شرح‏نویسی بر متون ادب فارسی

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

چکیده

امروزه شرح‏ها نزد خوانندگان و علاقه‏مندان به متون ادبی از نقش و جایگاه ویژه‏ای برخوردارند. اهمّیّت روزافزون شرح‏ها در فرایند فهم مخاطبان از آثار ادبی و رونق بازار شرح‏نویسی، به‏ویژه در دهه‏های اخیر، باعث شده است تا شارحان مختلفی با سطح دانش و توانایی متفاوت، به کار شرح‏نویسی بر متون بپردازند که نتیجة آن آشفتگی بازار شرح‏نویسی در این دوره است. این نوشتار با هدف سامان‏دهی به بخشی از مباحث شرح‏نویسی، درصدد است تا با بررسی شروح منتشر شده در دهه‏های گذشته، مهم‌ترین نقاط ضعف آنها را بررسی و تحلیل نماید. به همین منظور، بیش از 250 مورد از شرح‏هایی که در فاصلة سال‏های 1300 تا 1387 به رشتة تحریر درآمده‏اند، مورد مطالعه و بررسی قرارگرفته‏اند و تلاش شده است تا مهم ترین آسیب‏ها و مشکلات موجود در آنها، طبقه‏بندی، توصیف و تحلیل شوند و در پایان، ویژگی‏های شرح مطلوب و شارح خوب، بیان گردد. این مقاله، مهم ترین نقاط ضعف شروح را با ذکر شواهد از شروح گوناگون، در هفت محور کلّی مورد بررسی قرار می‏دهد: 1- کاستی‎‏های محتوایی؛ 2- رویکرد نامناسب در شرح؛ 3- ناهماهنگی ساختار ظاهری شرح با نوع اثر و اهداف شارح؛ 4- کم‏‏توجّهی به دانسته‏‏های مخاطبان؛ 5. دقیق نبودن یا نادرستی توضیحات 6- بیان پیچیده و زبان نارسا؛ 7- نارسایی مقدّمه‏ها.
کلیدواژه‏ها: روش تحقیق، شرح‏نویسی، آسیب‏شناسی، متون ادبی.

عنوان مقاله [English]

Pathology of Commentary in Persian Literary Texts

نویسندگان [English]

  • Ahmad Razi
  • Zeinab Refahibakhsh
چکیده [English]

Today commentary work has a significant role and place among the readers of Persian literary texts and those interested in them. The growing importance of commentary works in helping the readers understand and popularity of commentary works, notably in recent decades, has caused different commentators with different knowledge level and abilities to write comments and foster this disorganized market. This study intends to investigate the published commentary works in the past decades, analyze their week points. To do so, over 250 works, which have been written and published between 1300 AP (circa 1921 AD) and 1387 AP (circa2008 AD) and an attempt has been made to classify, describe, and analyze their most important problems and week points, and at the end, the most important items of best commentary and best commentators have been explained. This article intends to analyz the most important problems and week points of commentary works, which can be summarized in seven broad categories: 1) content shortcomings; 2) inappropriate approach; 3) incongruence between the structure of commentary work and type of the work and the commentator's objective; 4) lack of attention towards the readership; 5) carelessness and incompetency of the commentator; 6) complex statement and insensible language; 7) inaudibility of introductions.

Key words: research methodology, commentary works, pathology, literary works

CAPTCHA Image