A Gender-Based Criminological Analysis of the Novel "A Thousand Splendid Suns"

Document Type : Research Article

Authors

• Hamidreza Danesh Nari ¹
• Abdolreza Javan Jafari Bojnordi ²
• Abolfazl Sherafati ³

¹ Assistant Professor , Department of Criminal Law and Criminology, Ferdowsi University of Mashhad

² Professor. Department of Criminal Law and criminology, Ferdowsi University of Mashhad

³ MA Student in Criminal Law and Criminology, Ferdowsi University of Mahhad,

10.22067/jls.2025.92862.1694

Abstract

Critical criminology locates the root causes of crime within the unequal distribution of power in society. Gender-based approaches, as a major strand of critical criminology, examine how gender influences patterns of offending, punishment, and responses from the criminal justice system. This study seeks to explore gender-focused criminological theories through an analytical reading of the novel A Thousand Splendid Suns. To achieve a deeper understanding of the text, the study employs a qualitative content analysis methodology. The findings reveal that crimes against women in the novel are socially constructed mechanisms designed to enforce gender domination. Crimes committed by powerful actors—those occupying positions of authority and trust—are largely ignored, while offenses committed by marginalized individuals, particularly women, are met with zero tolerance. The Taliban regime in the novel criminalizes certain female customs and, through the criminalization of culture, creates conditions conducive to acts of resistance-based deviance. Furthermore, the cultural imperatives surrounding honor and the control of female behavior give rise to honor killings and domestic violence, which become normalized within the social fabric. Women's criminality in this context emerges as a byproduct of economic dependency, cultural pressure, and patriarchal hegemony. As such, effective prevention strategies for women's offending must address structural reform and cultural sanitization.

Keywords

• gender-based criminology
• A Thousand Splendid Suns
• patriarchal hegemony
• literary criminology

Main Subjects

• folks

---

References

آقایی، س. (1396). جرم و رسانه از منظر جرم‌شناسی فرهنگی. مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی، 4(1)، صص 35-1.

آقایی، س. (1397). تحلیل جرم در جرم‌شناسی فرهنگی. چاپ اول. نشر میزان.

اینز، م. (1396). درک کنترل اجتماعی: انحراف، جرم و نظم اجتماعی. مترجم: نبی‌اله غلامی، چاپ اول. نشر میزان.

بر، و. (1395). برساخت‌گرایی اجتماعی. مترجم: اشکان صالحی، چاپ دوم. نشر نی.

تبریزی، م. (1393). تحلیل محتوای کیفی از منظر رویکردهای قیاسی و استقرایی.  علوم اجتماعی، 21(64)، صص 138-105.

جواری، م. ح.، و دستا، آ. (1399). بررسی پدیده اجتماعی «هنجارگسیختگی» و بازتاب آن در هزار خورشید تابان اثر خالد حسینی. پژوهش‌های زبان و ترجمۀ فرانسه، 3(1)،صص 199-185.

حسینی، خ. (1386). هزار خورشید تابان. مترجم: مهدی غبرائی، چاپ یازدهم. نشر ثالث.

دانش ناری، ح. ر .، و حسینی، س. ح. (1399). تحلیل محتوای کیفی فیلم «جوکر» با رویکرد جرم‌شناسی فرهنگی. مجلۀ جهانی رسانه، 15(1)، صص 98-77.

دانش ناری، حمیدرضا .، و خبیری نوغانی، اکرم. (1401). «تحلیل حقوقی-جرم‌شناختی تأثیر پاندمی کووید 19 بر خشونت خانگی». علمی فقه و حقوق خانواده، 27(42)، 274-245.

دانش ناری، ح. ر.، و خواجوی فخرداود، ز. (1402). نابرابری اجتماعی و جرم: رمزگشایی یک انقلاب در فیلم برف‌شکن. پژوهشنامۀ حقوق کیفری، 15(1)، صص 31-7.

دانش ناری، ح. ر. خسروی، پ.، و جمعه‌گی، ف. (1402). ارزیابی مفهوم طبقۀ اجتماعی در جرم‌شناسی انتقادی: تحلیل محتوای کیفی فیلم پلتفرم. پژوهش‌های حقوق جزا و جرم شناسی، 11(21)، صص 194-165.

دانش‌ناری، ح. ر.، و رایجیان اصلی، م. (1402). دیباچه در: جرم‌شناسی انتقادی معاصر. چاپ چهارم. دادگستر.

دکسردی، و. ا. (1402) جرم‌شناسی انتقادی معاصر. ترجمۀ و تحقیق: مهرداد رایجیان اصلی و حمیدرضا دانش ناری، چاپ چهارم. دادگستر.

ذکایی، س. م. (1391). جرم‌شناسى فرهنگى و مسئلۀ جوانان. مجله جامعه شناسی ایران، 13(1)، صص 59-84.

رایجیان اصلی، م.، رحیمی نژاد، ا.، و رزم آوربناب، ر. (1402). سیاست‌گذاری جنایی تقنینی در آینۀ جرم‌شناسی ‌فرهنگی: با رویکردی انتقادی به نمونه‌هایی از چالش‌های آن در ایران. پژوهش‌های حقوق جزا و جرم‌شناسی، 11(21)، 302-259.

رحمانی، س.، و جعفری، ا. (۱۴۰۰).پیشگیری از ارتکاب قتل ناموسی علیه زنان با نگاهی به نظریۀ فمینیستی جرم‌شناسی. مطالعات پیشگیری از جرم، ۱۶ (۵۹)، ۵۶-۲۹.

رحمانیان، ح.، و حبیب زاده، م. ج. (1392). ابزارگرایی کیفری: قلمرو، مفهوم، شاخص‌ها. پژوهش حقوق کیفری، 2(5)، صص 71-47.

رحیمی‌نژاد، ا. (1402). رویکردهای نوین در جرم‌شناسی انتقادی و سیاست جنایی. چاپ اول. انتشارات مجد.

رضاپور نصرآباد، ر. (1396). معیارهای اعتبار و پایایی در پژوهش‌های کیفی. تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 6(4)، صص 499-493.

زینالی، حمزه. (1383). اثرات فقدان حمایت کیفری مناسب از زنان بر بزه‌دیدگی آن‌ها. رفاه اجتماعی، 3(13)، صص  222-197.

شاملو، ب.، و داودی فرخد، م. ر. (۱۳۹۸).جرم و علت‌شناسی آن در پرتو جرم‌شناسی فرهنگی. در: افق‌های نوین جرم‌شناسی انتقادی، زیرنظر باقر شاملو. انتشارات مجد.

صباغ زیارانی، ط. (۱۳۹۹). مقایسۀ تحلیلی بزهکاری بانوان از منظر جرم‌شناسی فمنیستی و نظریه‌های مردمحور معاصر. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.

صفاری، ع. (۱۳۸۳).درآمدی بر جرم‌شناسی انتقادی و انواع آن. در: علوم جنایی. انتشارات سمت.

طیبی ابوالحسنی، ا. ح. (1398). درآمدی بر روش تحقیق: رویه‌های استاندارد تحلیل داده‌های کیفی. سیاست‌نامۀ علم و فناوری، 9(2)، صص 95-67.

عزیزی‌فر، ا. ع. نجفوند دریکوند، ف.، و زینی‌وند، ت. (۱۴۰۱). سیمای فرهنگی و ادبی ایران در آثار خالد حسینی. پژوهشنامۀ ادبیات داستانی، ۱۱ (۳)، صص ۱۶۸-۱۴۱.

فرجی‌ها، م.، و ملاپروری، م. (۱۳۹۶).موقعیت زنان بزه‌دیدۀ خشونت خانگی در فرآیندهای میانجی‌گری سنتی،  تحقیقات حقوقی، ۲۱ (۸۲)، صص ۱۵۲-۱۳۱.

کرامتی معز، ه. (۱۴۰۳). جرم‌شناسی: طرح مباحث نوین در دانش جرم‌شناسی. چاپ دوم. شرکت سهامی انتشار.

گرت، ا. (1396). جامعه‌شناسی جنسیت. مترجم: کتایون بقایی، چاپ اول. نشر نی.

گیدنز، آ.، و ساتن، ف. (1395). جامعه‌شناسی. مترجم: هوشنگ نایبی، جلد اول، چاپ اول. نشر نی.

مالکی بروجنی، م. ر.، و پارسانیا، ح. (1401). نقد و بررسی نظریۀ ساخت اجتماعی واقعیت با تأکید بر چارچوب نظری جهان‌های اجتماعی. اسلام و مطالعات اجتماعی، 10(2)، صص 70-42.

مگوایر، م. مورگان، ر.، و رینر، ر. (۱۳۹۳). دانشنامۀ جرم‌شناسی آکسفورد. جلد دوم، مترجم: حمیدرضا ملک محمدی، چاپ اول. نشر میزان.

مؤمنی‌راد، ا.، علی‌آبادی، خ.، فرادانش، ه.، و مزینی، ن. (1392). تحلیل محتوا کیفی در آیین پژوهش: ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج. اندازه گیری تربیتی، 4(14)، صص 222-187.

میر مجیدی، س.، حبیب‌زاده، م. ج.، فرجی‌ها، م.، و امیدی، ج. (1395). تحلیل برساختگرایانه‌ی فرایند جرم‌انگاری در ایران بر اساس نظریۀ واقعیت اجتماعی جرم. فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، 4(14)، صص 172-145.

مینا و آمیتا، ت. (۱۳۹۸).نظریه جرم‌شناختی فمینیستی: خاستگاه، مراحل و قرن بیست و یکم. مترجم: سودابه رضوانی، در: افق‌های نوین جرم‌شناسی انتقادی، زیرنظر باقر شاملو. انتشارات مجد.

ناظمی پور، م.، رایجیان اصلی، م.، محمودی جانکی، ف.، و الهی منش، م. ر. (1403). مفهوم‌شناسی جرم‌شناختی جرائم حکومتی. پژوهش‌های حقوق جزا و جرم‌شناسی، 12(23)، صص 187-230.

نجفی ابرندآبادی، ع. ‌ح. (۱۳۹۷).درآمدی بر جرم‌شناسی انتقادی و گونه‌های آن. در: دانشنامۀ جرم‌شناسی محکومان، چاپ اول. نشر میزان.

نظری، ج.، و مختاری‌پور، م. (۱۳۸۸). نقش مقوله‌ها و واحدها در تحلیل محتوا. علوم اجتماعی، ۱۴، صص ۹۶-۹۲.

واحد، ف.، معظمی، ش.، بشیریه، ت.، و شیخ‌الاسلامی، ع. (1399). حقوق کیفری ایران در سنجۀ آموزه‌های جرم‌شناسی فمینیسم پست مدرن،  تحقیقات حقوقی، 23(92)، صص 356-327.

والک لیت، س. (1386). شناخت جرم‌شناسی. مترجم: حمیدرضا ملک محمدی، چاپ اول. نشر میزان.

وایت، ر.، و هینس، ف. (1389). درآمدی بر جرم و جرم‌شناسی. مترجم: میرروح‌الله صدیق، چاپ سوم. انتشارات دادگستر.

ولد، ج.، برنارد، ت.، و اسنیپس، ج. (1396). جرم‌شناسی نظری. مترجم: علی شجاعی، چاپ دهم. سمت.

ویلیامز، ف. پ.، و مک‌شین، م. د. (۱۳۸۸). نظریه‌های جرم‌شناسی. مترجم: حمیدرضا ملک محمدی، چاپ سوم. نشر میزان.

وینفری، ت. ال. (1388). نظریه‌های جرم‌شناسی. مترجم: سیدرضا افتخاری، چاپ اول، مرندیز.

Benenti, M. (2024). «Rafe McGregor, Critical Criminology and Literary Criticism». Rivista di estetica, 86, 2024, 218-219.

de Beauvoir, s. (2015). The second sex. translation by Constance Borde and Sheila Malovany Chevallier. New York: Vintage.

Frauley, J. (2015). «On imaginative criminology and its significance». Societies, 5(3), 618-630.‏

Fitzpatrick, P. (1989). Crime as resistance: the colonial situation. The Howard Journal of Criminal Justice, 28(4), 272-281.‏

Garland, D. (2011). Criminology’s place in the academic field. In What is Criminology? Bosworth, M., Hoyle, C., Eds.; Oxford University Press: New York, pp. 298–317

Hagan, J., Gillis, A. R., & Simpson, J. (1985). «The Class Structure of Gender and Delinquency: Toward a Power-Control Theory of Common Delinquent Behavior». American Journal of Sociology, 90(6), 1151–1178.

Hayward, K. J., & Young, J. (2004). «Cultural Criminology: Some Notes on the Script». Theoretical Criminology, 8(3), 259-273.

Patton, M.Q. (2002). Qualitative Research & Evaluation Methods. thousand Oask, Calif: sage Publication

Siegel, Larry J. (2017). Criminology (Seventh Edition). Cengage Learning: Boston.

Ugelvik, T. (2022). «Three burglars, a friendly police inspector, and a vegetarian fox: Scandinavian exceptionalism, children’s literature, and desistance-conducive cultures». Nordic Journal of Criminology, 23(2), 156-173.

Wilson, Jeffrey R. (2021). «Criminology and Literary», ACJS Today, 4-8. https://wilson.fas.harvard.edu/files/jeffreywilson/files/jeffrey_r._wilson_22criminology_and_literature22_2021.pdf.