ضرورت تصحیح و ترجمۀ مجالس‌النفایس امیر علی‌شیر نوایی

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

تذکرۀ مجالسالنفایس امیر علی‌شیر نوایی مهم‌ترین مأخذ تاریخ ادبیات فارسی در نیمۀ دوم قرن نهم و نیمۀ اول قرن دهم به‌ویژه در کانون ادبی هرات است که در این مقاله تصحیح‌ها و ترجمه‌های آن نقد شده تا ضرورت تصحیح و ترجمۀ مجدد آن آشکار شود. روش نادرست تصحیح، اولویت‌بندی اشتباه نسخه‌ها، خوانش نادرست ابیات فارسی و ناکارآمدی زبان و خط و الفبای دو تصحیح قبلی از نقاط ضعف آن‌هاست، همان‌طور که حذفیات، اضافات و تغییراتی که مترجمان در ترجمۀ خود انجام داده‌اند، از نقاط ضعف ترجمه‌های این تذکره است. همچنین تصحیح و ترجمۀ تازۀ مجالسالنفایس نیز ازلحاظ روش در این مقاله معرفی شده است، تصحیحی که بر اساس دو نسخۀ اقدم آن در کتابخانه‌های دنیا، یعنی نسخۀ کتابخانۀ موزۀ توپقاپی‌سرای استانبول (کتابت 905 ق) و نسخۀ کتابخانۀ سلطنتی/ دولتی وین (کتابت 903 ق) انجام شده و در ترجمۀ فارسی آن نیز بیشترین پایبندی به متن جغتایی رعایت شده است. این تصحیح- ترجمه شامل مقدمه، تعلیقات و فهرست‌های لازم نیز هست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Necessity of Correcting and Ttranslating Majlis-ul-Nafais of Amir Ali-Shir Nawai

نویسنده [English]

  • Hadi Bidaki
Assistant Professor in Persian Language and Literature, Mazandaran University, Babolsar, Iran
چکیده [English]

The Majalis al-Nafais by Amir Ali-Shir Nawai is the most important source of the history of Persian literature in the first half of the 9th century and the second half of the 10th century, especially in the literary center of Herat. This study scrutinized its corrections and translations., Moreover, this study showed the necessity of correcting and re-translating the work. The incorrect method of correction, the wrong prioritization of the versions, the incorrect reading of the Persian verses and the inefficiency of the language and the script and the alphabet of the previous two corrections are weak points, as well as the omissions, additions and changes that the translators made in their translation. Moreover, the new correction and translation of Majalis al-Nafais was introduced in this study in terms of method; a correction that has been made based on the two oldest versions: the version belong to the library of the Istanbul Topkapi Palace Museum (copied in 905 AD) and the version belong to the Royal Library State of Vienna (copied in 903 AH). In the Persian version, most adherences have been made to the Joghtai text. This translation-correction includes the introduction, appendices, and necessary lists.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Necessity of Proofreading and Translation
  • Majalis al-Nafais
  • Amir Ali Shir Nawai
استرآبادی، م. (1388). فرهنگ ترکی به فارسی سنگلاخ. (تلخیص: ح، م، خویی). تصحیح: ح، محمدزاده صدیق). یاران.
امیر علی‌شیر نوایی، ع. (ف. 906 ق الف). مجالسالنفایس. استانبول: مجموعۀ روان‌کوشکو در موزۀ توپقاپی‌سرای. شمارۀ نسخه R. 808/17. [نسخۀ خطی]. تألیفِ 896 ق، کتابت 901 ق.
امیر علی‌شیر نوایی، ع. (ف. 906 ق ب). مجالسالنفایس. وین: کتابخانۀ سلطنتی/ دولتی. شمارۀ نسخه N. F. 243. [نسخۀ خطی]. تألیفِ 896 ق، کتابت 903 ق.
امیر علی‌شیر نوایی، ع. (ف. 906 ق ج). مجالسالنفایس. (ش، عبدالعلی، مترجم). کراچی: کتابخانۀ موزۀ ملّی. شمارۀ نسخه N. C. 1964-8/2. [نسخۀ خطی]. ترجمۀ 983 ق، کتابت قرن 11 ق.
امیر علی‌شیر نوایی، ع. (1961). مجالسالنفایس. (به تصحیح: س، غنی‌وا). فن‌لار آکادیمیه‌سی.
امیر علی‌شیر نوایی، ع. (1396). مجالسالنفایس. (ع، دستیار، مترجم). کتابخانۀ امیر علی‌شیر نوایی.
امیر علی‌شیر نوایی، ع. (1398). لطایفنامه: ترجمۀ مجالسالنفایس. (فخری هروی، مترجم). (تصحیح و تحقیق: ه، بیدکی). بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار با همکاری سخن.
امیر علی‌شیر نوایی، ع. (1400). هشتبهشت: ترجمۀ مجالسالنفایس. (ح، قزوینی، مترجم). (تصحیح و تحقیق: ه، بیدکی. بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار با همکاری سخن.
حبیبی، ع. (1355). هنر عهد تیموریان و متفرعات آن. بنیاد فرهنگ ایران.
صفا، ذ. (1364). تاریخ ادبیات در ایران. ج 4. چ 3. فردوس.
غفاری قزوینی، ا. (1343). تاریخ جهانآرا. به کوشش حسن نراقی. کتابفروشی حافظ.
گلچین معانی، ا. (1363). تاریخ تذکرههای فارسی. ج 2. چ 2. کتابخانۀ سنایی.
Karatay, F. (1961). Topkapi Sarayi Muzesi Kutuphanesi Turkce Yazmalar Katalogu. C. II. Topkapi Sarayi Muzesi.
Nevayi, A. (2000). Mecalisu'n-nefayis. Hazirlayan Kemal Eraslan. Turk Dil Kurumu.
Levend, A. (1958). “Turkiye Kitapliklarindaki Nevai Yazmalari”. Turk Dili Araştirmalariı Yilliği-Belleten. Num. 6. pp. 127-209.
 
CAPTCHA Image