مقایسة داستانهای مشترک مثنوی و منطق الطّیربا رویکرد روایت شناسیِ ساختگرا

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

چکیده

داستان پردازی در «مثنوی معنوی» در مقایسه با آثار تعلیمی مشابه مانند مثنویهای سنایی و عطّار جایگاهی منحصر به فرد و کاملاً متمایز دارد و حتّی در دورة معاصر نیز برجسته است. بسیاری از داستانهای مثنوی ساخته و پرداختة خود مولوی نیست و ریشه در آثار پیشین خود دارد که یکی از مآخذ مهمّ آن، منطق الطّیر عطّار است. نوع ارتباط میان داستانهای مثنوی و منطق الطّیر از مقولة «فزون متنیّت» است و منظور از آن هر ارتباطی است که متن B (بیش متن) را به متن A (پیش متن) متصّل می‌کند. در این مقاله ساختار داستانهای مشترک میان مثنوی و منطق الطّیر را با استفاده از روش روایت شناسی ساختگرا با یکدیگر مقایسه می کنیم تا با نشان دادن شباهتها و تفاوتهای این دو اثر، توجّه و ذوق مثنوی به هنر داستان پردازی روشن شود. نتیجة به دست آمده این است که استفادة مثنوی از شگردهای داستان پردازی بسیار بیشتر از منطق الطّیر است و واقع گشتار داستانهای مثنوی نسبت به داستانهای منطق الطّیر گشتاری غیر مستقیم و پیچیده است.
کلیدواژه‌ها: روایت شناسی ساختگرا، مثنوی، مولوی، منطق الطّیر.

عنوان مقاله [English]

A comparison of common stories of the Mathnavi andAttar's Conference of Birds

نویسندگان [English]

  • Taghi Pournamdarian
  • Samira Bameshki
چکیده [English]

Compared to other Persian didactic literary works like the works of Sanaei and Attar, stories in the Mathnavi have a unique position. A great number of the stories of the Mathnavi were not created by Mo'lavi himself; they have been presented in previous sources, including Attar's Manteggotteyr (Conference of Birds). Relation between the Manteghotteyr and the stories of Mathnavi is over-textual, which implies every type of relation connecting text-B (hypertext) with text-A (hypotext). In this paper, the structure of common stories of two works has been compared with structural narratology to enlighten the aesthetical approach of the Mathnavi in storytelling by signifying the similarities and differences of the two works. It is concluded that Mo'lavi has used storytelling techniques much better than Attar since he has applied a complex and indirect transformation of previous stories.

Keywords: structural narratology, Mathnavi, Molavi

CAPTCHA Image