حدیث بطی بررسی و نقد بیتی از حدیقۀ سنایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی.

نویسنده

چکیده

در شروح متون بسیاری از اوقات با توضیحاتی مواجه می‌شویم که پیوند چندانی با متن ندارد، به نظر می‌رسد چنین گسستی نتیجۀ بی‌توجهی به ساختار کلام است؛ به عبارت دیگر، این گسست ممکن است از تمرکز بر یکی از عناصر متن مانند واژگان، اصطلاحات، صور بلاغی یا اشارات و وانهادن سایر مؤلفه‌ها ناشی شده باشد که نتیجۀ آن غفلت از ساختار متن به عنوان یک کلِ منسجم است.
از جمله آثاری که شاید به دلیل اهمیت و تأثیر آن بر متون مختلف، همواره مورد نظر شارحان بوده، حدیقۀ سنایی است. لکن در شروح مختلف حدیقه نیز ابیاتی دیده می‌شود که یا شرح آنها بدون توجه به ساختار کلیِ متن است یا تقریر و تکرارِ  شرح و دریافتِ دیگران بدون تأمل در جوانب آن است.؟
پژوهش حاضر به بررسی شرح یکی از ابیات حدیقه پرداخته که در آن شارحان بدون توجه به صدر و ذیل متن یا به تعبیری بدون عنایت به بافت کلام، به تبعیت از شرح و گفتۀ دیگری، گرانیگاه بیت را اشارت به داستانی دانسته‌اند و بر همین اساس مطالبی را عرضه کرده‌اند که چندان پذیرفتی نمی‌نماید، درحالیکه به نظر می‌رسد اشارت بیت به نامِ شخصی خاص است که از جمله راویان حدیث به شمار می‌رود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Hadith of Bat; Exploring and Criticizing a Verse from Sanaei’s Hadighah

نویسنده [English]

  • ahmad rezaei
چکیده [English]

The explanations of the literary texts are intended to explain and clarify the various aspects of the texts for the readers; in other words, from the exegete's view, a text has complexities that the reader, even an expert reader, may not be able to comprehend. Hence the commentator tries to resolve such difficulties and inform the reader about the process of the text. Hadith of Sanai is one of the texts that can be considered one of the original works (Canon) in the Persian language due to its influence on the thought of subsequent writers and poets, and consequently, on other texts. This has led to much research on aspects of this text, especially in the field of its description, but despite the efforts of the commentators, it can be said that the explanations of the Hadighah have not been left without of the shortcomings and errors. In this research, we have studied one of the Hadighah’s verses in different explanations and we have shown that these explanations are caught up in the fragmentation and repetition of the opinions of others, and they have not explained how to link their explanations to other parts of the text, and this has caused a profound change in the meaning of the text. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Critique
  • Interpretation
  • Sana’i's Hadiqah
  • Hadith of Bat
- احمدی، بابک (۱۳۷۲) ساختار و تأویل متن، تهران: نشر مرکز.
- اشرف زاده، رضا (۱۳۹2)آب آتش فروز، تهران: انتشارات جامی.
- بهادر، علاءالدین احمد (۱۳۸۹) طریقه بر حدیقه، شرح کامل باب اول حدیقه سنایی، به کوشش دکتر محمدرضا یوسفی، قم: انتشارات دانشگاه قم.
- حلبی، علی‌اصغر (۱۳۹۱) گزیده حدیقه‌الحقیقه، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
- درّی، زهرا (۱۳۹۲) شرح دشواری‌هایی از حدیقه‌الحقیقه سنایی، تهران: انتشارات زوّار.
- راستگو، سید محمد (۱۳۸۸) گزینش و گزارش از حدیقه سنایی، تهران: انتشارات سمت.
- دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائره‌المعارف اسلامی، مقالۀ «ابن‌بطه عکبری»، ج۳، ص۹۷۷.
- سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم (۱۳۷4) حدیقه‌الحقیقه و شریعه‌الطریقه، تحقیق و تحشیه مدرس رضوی،تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم (۱۳۹۷) حدیقه‌الحقیقه و شریعه‌الطریقه، مقدمه، تصحیح، تعلیقات و فهرست‌ها دکتر محمدجعفر یاحقی و دکتر سید مهدی زرقانی، تهران: انتشارات سخن.
- طغیانی، اسحاق (۱۳۸۲) شرح مشکلات حدیقه سنایی، اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.
- عباسی، عبداللطیف (۱۳۸۷) لطایف الحدایق، مقدمه، تصحیح و تعلیق دکتر محمدرضا یوسفی و دکتر محسن محمدی، قم: انتشارات آیین احمد.
- کحاله، عمر رضا (۱۴۱۴) معجم المؤلفین تراجم مصنفی الکتب العربیه، بیروت: مؤسسه الرساله.
- مدرس رضوی، محمدتقی(بی تا) تعلیقات حدیقه‌الحقیقه، تهران: انتشارات علمی.
- مهدوی دامغانی، احمد (۱۳۸۲)درباغ روشنایی: گزیدۀ حدیقه‌الحقیقه، تهران: انتشارات سخن.
- نصرالله منشی، ابوالمعالی (۱۳۷۳) کلیله و دمنه، تصحیح و توضیح مجتبی مینوی طهرانی، تهران: انتشارات امیر کبیر.
CAPTCHA Image